12 Ocak 2016 Salı

LETOON - Likya'nın Kutsal Kenti


LETOON
Pınara antik kentini gezdikten sonra,  sırada bir başka Likya kenti var. Antik çağda ‘Işık Ülkesi’ Likya’nın dini merkezi konumunda olan Letoon Antik Kentine gitmek üzere yola koyuluyoruz. Letoon antik kenti,Fethiye ile Kaş arasındaki Kumluovada yer alıyor.

Antik kenti gezmeden önce, antik kent ‘Letoon’un ne anlama geldiğini merak ediyorum. Anadolu yerli dilinde Ladahanımefendi”, Ludawa ise “Ana Tanrıça Tapınağı” anlamında olup, Helen dilinde ise Letoon olan sözcük, “Leton’un Yeri” anlamına geliyormuş.  Demek ki antik kent, adını bir ana-tanrıçadan almış. O halde ardında mutlaka bir hikâye vardır diyoruz ve burada mitolojinin sesine kulak veriyoruz.

Şair Ovidius'un anlattığı bir öyküye göre;  Tanrılar tanrısı Zeus, Titanlardan Kios ile Phoibe'nin, güzel saçlı kızı Leto'ya gönlünü kaptırır. Diğer sevdikleri gibi Leto'ya sahip olur ve Leto hamile kalır. Çapkın Zeus'un kıskanç karısı Tanrıça Hera, Leto'yu adım adım takip ettirerek onun Zeus'tan olacak çocuklarını da doğurmasına mani olmaya çalışır. Nihayet Leto,  Anadolu'daki Lykia'ya kaçar ve Hera'dan kurtulur. Çocukları Artemis ve Apollon'u Delos Adası'nda doğurduğu söylenirse de bir efsanaye göre Apollon'u Patara'da doğurduğu kabul edilmektedir. Bu arada çocukları da annelerini, ejder Python'a ve dev Tityos'a karşı korurlar ve uğrunda Niobe'nin çocuklarını öldürürler.
Kıskanç Hera'nın kötülüklerini göze alıp, Artemis ve Apollon'u dünyaya getirmeyi başaran, Ana Tanrıça Leto Hanımın kentini layıkıyla gezebiliriz artık. 
Antik kentin büyüsüne kapılmamak mümkün değil. Gözlerimi kapatıyorum ve geçmişe ışınlıyorum kendimizi. Artık dilediğimiz hangi mitolojik kahramanın yerinde olmak istiyorsak biz oyuz. 

Lykia Birliği’nin kutsal alanındayız şimdi J 
Tanrılar Tanrısı Zeus yanımda, bendeniz de Ana Tanrıça Leto Hanımefendi ;) 

Tiyatroya doğru süzülerek yol alıyorum. 
Halkı selamlıyorum ve şahsıma ayrılan özel yontulmuş taş koltuğuma oturuyorum..  

Letoon (Roma) Tiyatrosu
Yaklaşık 5700 kişilik tiyatronun sıralarının bir bölümü kayalar yontularak, orta-yolunun da bir kısmı, üstüne oturduğu yerli kaya oyularak yapılmış. 

Leto Tapınağı
Bu kutsal alan; Letoon Antik Kenti, Ksanthos, Patara ve Pınara’nın orta yerinde konumlanmış bir ortak tapınak kentidir. En doğuda Apollon, ortada Artemis ve batıda da Leto Tapınakları yan yana uzanıyor.
Artemis ve Apollo’nun annesi Leto’ya adanmış en büyük tapınak, batıda bulunan ve peripteros tarzında yapılmış olan Leto Tapınağının önünde hatıra fotoğrafı çektirmeden olmaz tabi ki ;) 
*****
Burası sadece tapınmak amacıyla yapılmış bir yerleşim. Özel günlerde, Leto soyuna mensup tanrıları, birlikte selamlanmakta, vefa duyguları ise  kurbanlarla kutsanmakta, beklentileri ve yakarışları ise dualarla biçimlenerek hep beraber tapınılmakta imiş. Kısaca burası Antik çağın Işık Ülkesi Lykia'nın bir hac merkezi oluyormuş.  
Apollon Tapınağı Zemin Mozaiği

Yanyana sıralı;  Artemis’in yay ve oku, Apollon’un kutsal çalgısı Lyra ve güneş kursu yer alıyor. Bu sembollerden oluşan zemin mozaiği, sanki bu üç tanrıyla ilişkili bir yer resmi gibidir.

Ayrıca, bu alanda bir manastır, bir çeşme ve Roma Tiyatrosu kalıntısı da bulunuyor. 
Letoon Antik Kenti, 1962 yılında Prof. Dr. H. Metzger tarafından başlanıp, daha sonra Christian Le Roy tarafından yürütülen kazılar ile şehir gün ışığına çıkarılmaya çalışılmış, buluntular şehrin tarihinin M.Ö. VIII. yüzyıla kadar gittiğini gösteriyormuş.

Letoon M.S. VII. yüzyıla kadar yaşantısını sürdürmüş, daha sonra terkedilmiş. Talan edilen antik kentten geriye bu harabeler kalmış. Ama bu kutsal alan, öylesine köklü bir geçmişe sahip olunca; Letoon Antik Kenti de  Xanthos ile birlikte 1988' de UNESCO Dünya Miras Listesi’nde yerini almıştır.
Esin Bozdemir 
Lykia Kentlerine Gezimiz devam edecektir. 

LİKYA KENTLERİ

Mitolojik- Leto Görseli: buradan

18 yorum:

  1. Sevgili Ana Tanrica Leto Hanimefendi, pesinize takilip bu muhtesem mekanlari büyük bir keyifle gezdim efendim, cok tesekkür ederim:)

    Gercekten sanki oraya isinladim ve oralari gezdim gördüm gibi oldu adeta. Büyülendim... tekrar cok tesekkürler:)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. @EQ
      Eşlik etmeniz Zeus ve beni oldukça memnun etti :)
      Biz teşekkür ederiz Sevgili Ayşe ;)
      Yine bekleriz..

      Sil
  2. Bayılıyorum bu diyarlara;toprağın, taşın,ağaçların kokusu bile başka kokuyor...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. @Guven,
      Yaşadığımız yüzyıl bir hayli can sıkıcı!.
      Oysa Toroslar'da, çağların izleri duruyor halâ!. Sanatıyla, edebiyatıyla, mimarisiyle...
      Dağların, taşların, ağaçların bile kokusu bir başka!.Güzel diyarlar.

      Sil
  3. Keyifli ve çok emek verilmiş bir yazı. elinize sağlık.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. @Mehmet Bilgehan Merki,
      Teşekkür ederim Mehmet Bey.. Esenlikle kalın.

      Sil
  4. Öncelikle Zeus ve kıskanç karısı Hera'nın hışmından ve hiddetinden çekinmeyerek, tanış Leto Hanımefendiye en samimi selamlarımı vererek ve kendimi güvende hissederek...tanrıları ve kimseleri rahatsız etmeden, kenti üçyüzaltmış derece panoramik bakış açısıyla gören 5700 kişilik tiyatro anfisinin bir köşesine ilişip, sessizce, ama heyecanla oturuyorum.:)

    ... Ve gala bittikten sonra, onlarla birlikte Letton Antik Kenti'nin büyülü ve kutsal tarihi kalıntıları,sütunları arasında büyük bir keyifle dolaşıyorum.) Ve yazınsal emeği, görsel şöleni için Hanımefendiye en içten duygularımla teşekkür edip, esenlikler diliyorum.)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. @Mehmet Osman Çağlar,
      Leto hanımefendi; coşkulu kalabalığın içindeki o heyecanı ve sevgi selini
      hücrelerine kadar hissetti. Letoon halkının, onu hiç yanıltmayan sadakat ve inancı
      kendisini fazlasıyla onurlandırdı. Kutsal kentinin, müşfik insanlarının güvenine layık
      olmaktan son derece mutlu olduğunu bildirdi ;)

      Zeus ve Leto Hanımefendi'de değerli dosta sevgi ve selamlarını iletir..
      Güzel bir hafta sonu temennileriyle, esenlikler diler.
      :)

      Sil
  5. Leto Hanım bir gün amfitiyatronda güzel konser veya sunumlar izleyerek hem seni hem Apollon'u onurlandırmayı diliyorum. Selamlar, güneş ülkesinin güzel şehrine. :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. @bahce perim,
      Leto Hanım ve Tanrılar Tanrısı Zeus, Işık ülkesi'nin zarif 'bahce perisi' hanımefendinin
      varlığı ile büyük bir onur duyacaklardır. Şeref duyarız efendim :))

      Sil
  6. Vay be, buna bayıldım :) Tanrılar Tanrısı Zeus ile Ana Tanrıça Leto demek :)
    En güzeli bu şekilde iz sürmek aslında. Tam bir adaptasyonla mitolojiyi yaşamak.

    Biliyor musun, buradaki kalıntıları incelendiğinde oldukça önemli bir antik kent olduğu ortada. Hatta Assos'taki kalıntılardan çok daha kapsamlı ve güzel geldi bana.
    En kısa zamanda görmeyi diliyorum Esinciğim...
    Ellerine emeğine sağlık, harika bir tanıtım hazırlamışsın yine...
    Sevgilerimle...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. @Zeugma,
      :) Bu antik kentleri gezerken, hele bir de antik kentin ilginç efsaneleri de varsa,
      o harabeler arasında efsane kahramanlarının yerini almamak ne mümkün!. Aynen senin de altını çizdiğin gibi mitolojiyi bu adaptasyonla birebir yaşamak çok daha keyifli oluyor.

      İki yıl önce gittiğimiz Efes Antik Kentin büyük tiyatrosu içinde bir grup yabancı turistin arasında bir bey arya söyleyerek pistin ortasına atılmış. Ve o görkemli tiyatro salonu nasıl da birdenbire çok başka mistik bir havaya bürümüştü anlatamam Zeugma.O ortamlarda bulunmak, yaşamak ve ardından yaşarken, yaşanılmış anları mitoloji ile yeniden yaşatmak farklı bir değer katıyor hayata.

      Anadolu'da, keşfedilmeyi bekleyen, kim bilir daha nice hazine değerinde antik kentler vardır Zeugmacığım. Değerli düşüncelerin için ben teşekkür ederim.Güzel bir hafta sonu dilerim.
      Sevgilerimle..

      Sil
  7. yazı için teşekkürler gerçekten başarılı bir yazı olmuş.

    letoon gezilecek yerler

    YanıtlaSil
  8. Güzel bir yazı. Elinize, kaleminize sağlık...

    YanıtlaSil