5 Kasım 2017 Pazar

TESLA'yı anlatan en güzel kitap


'Tesla' elimden bırakmak istemediğim ve hiç bitmesin dediğim bir kitap oldu. Bu yıla damgasına vuran en beğendiğim kitaplar listesine böylece ‘Tesla’ açık ara farkla 'ilk üç listesi' içine girdi. Bugüne kadar Tesla’nın hayatını anlatan pek çok kitap yayınlandı ancak ben ilk kez okuduğum Tesla'nın hayatını kaleme alan kitabın yazarı Vladimir Pistalo’nun, olağanüstü zenginlikteki hayal gücü ve metaforlarıyla Tesla’nın iç dünyasına öylesine daldım ki! mucidin serüvenli yolculuğuna ben de kaptırdım kendimi! Hayatı sırlarla dolu ‘elektriğin Sırp Prensi’ Tesla’nın hikâyesini şaşırtıcı derece özgün bir üslupla anlatan Pistalo’nun güçlü kalemine hayran oldum.

Sırbistan doğumlu Tesla’nın babası bir papazdır, annesi ise çok zeki bir kadındır. Hemcinslerine göre oldukça enteresan olan annesinin, hayata bakışı çok farklıdır. Meselâ  bitkilerin çoğunu tanır ve çoğunun ruhu olduğunu düşünür. “İnsanları değiştiremezsin, sevebilirsin sadece” diyen bir annedir o. Babası ise katı bir adamdır.

Nikola’nın bir de parlak zekalı bir ağabeyi vardır. Ancak Dane daha 7 yaşındayken bir kaza sonucu ölür. Tesla abisinin ölümünden dolayı hep kendini suçlar ve bu duygu hayatı boyunca onu rahat bırakmaz. İçine kapanık bir çocuktur Tesla ve farklıdır. Zor bir çocukluk ve gençlik dönemi geçirir Tesla, en büyük istediğidir Elektrik Mühendisliği okumak ancak...bambaşka şeyler yaşayacaktır.  Çok zor ve zorlu yıllar.... 

Önce Prag daha sonra Budapeşte, Strazburg ve Paris'de bir yaşam....ardından, ışığa, ışığın gücüne tutkuyla aşık adam 1886’da Amerika’ya gidecektir. Burada Edison'la tanışacak....veeee sonrasını anlatmıyorum tabi ki!.. Kitabı yüzeysel anlatmakla yetineyim ki, yeni okuyacak olanların heyecanını da diri tutmuş olayım. 

Tesla ayrıca bir döneme ışık tutan çağın ünlülerinden; Thomas Edison, George Westinghouse, Guglielmo Marconi, Albert Einstein, Charles “Lucky” Luciano, J.P. Morgan, Mark Twain, J. Edgar Hoover ve Nazi Heinrich Himmler gibi isimlerle de insani ilişkileri olacaktır. Bu ünlü şahsiyetlerin hiç bilmediğimiz özelliklerini de kitapta okuyorsunuz. Tabi ki Edison’la rekabeti ise yaşam boyu sürecektir. Çalkantılarla dolu ve maskelerle çevrili, inişli çıkışlı, zorlu bir hayat hikâyesi! 

Yalnız kitabı okurken ben, hikâyenin içine öyle bir daldım ki!. Bunu Pistalo’nun ‘şimşekten kalemiyle, bir dâhinin aynı elektrik gibi güçlü, dönüştürücü ve gizemli bir şekilde portresini çizmesine borçluyum.’ Öyle ki Pistalo, şiir gibi tutkuyla ele aldığı Tesla’nın hayatını öyle zarif ve öylesine içtenlikle anlatmış ki, sanki ışıktan kocaman bir sahnede Tesla karşımdaydı adeta!  İşte o kadar olur!. 

Mucidin gençlik yıllarında gezdiği şehirlerde özellikle Tesla’nın çok sevdiği  ‘Altın Prag’da dolaşırken, uzun uzun yürüyüşlere çıktım ben de. Sonra, Charles Köprüsü’nün trabzanlarına tutunup kara suyu seyrettim dakikalarca. Sabahları kahvemi Vodickova Caddesi’ndeki Narodni Kavarna’da içtim!.

Tesla’nın o soğuk ve kibirli duruşunun ardında çok başka bir yapıya; naif, ince ve hassas bir kişiliğe sahip olduğunu; Farklı çalışan bir beyin gücü ve algıları ile, etrafında dönen dünyanın onu çok daha derinden etkilediğine tanıklık ettim.

Bazen Tesla nereye gitse anbean korkutucu bir hâl alan diğer Nikola’nın peşinden geldiğini, içinde iki ayrı kişiliğin durmaksızın yarıştığını; ‘Hradcany Kalesi’nin etkileyici hatları sanki etrafında uçuşuyor gibi!. Yahudi Mezarlığı’ndaki mezarlar tüylerini diken diken ederken,  diğer yandan Zlata Ulicka’daki oyuncak bebek evlerine bayıldığını.’ gördüm!. Tesla’nın ışıl ışıl parlayan gözleriyle karşılaştım o anlarda!. Ve akşam olunca yeniden o çok sevdiği mekâna Narodni Kavarna’ya bira içmeye gittim.

Bazen de Charles Üniversitesi’nin eski öğrencilerinden Tesla’nın yakın arkadaşı Frantisek ‘Zurek’ karakterine büründüm!. Öyle ki, bu karakter üzerime pek bir güzel oturuverdi. Mucidimiz,  Zurek sayesinde sanatla daha bir iç içe olurken, ben de burada Tesla’nın sanat elçisi oldum!. Birlikte konserlere gittik. ‘Müzik öylesine etkiliyordu ki Tesla’yı; ‘tıpkı Ay gibi, Nikola’nın ruhunda gelgitler ve dev dalgalar yaratıyordu.‘

Sonra Halk Kütüphanesine gidişlerimiz!.  Byron şiirlerini karşılıklı ezbere okumalarımız. Birimizin yarım bıraktığı dizeyi diğerimizin tamamlaması… böylece hafızalarımızı test edişlerimiz. Benim unuttuğum yerleri Tesla’nın bir solukta okuması… Ve biz iki arkadaş, Prag sokaklarında tıpkı şairler gibi konuşa konuşa gezindik…

Kolay olmayan bir hayat onun ki, zorluklarla dolu, bir o kadar çekemeyenler var!.inanılmaz düşmanlıklarla karşılaşıyor. Özellikle tüccar zihniyetli ‘Edison’un yaptıkları. Yaşadığı hayal kırıklıkları, ızdırap dolu kalbinin seslerini de içimde hissettim. Kıvılcımlarla ve hüsranlarla dolu hayatı içimi titretti!.

Tesla’yı okurken film gibi gözümün önüne gelen her karenin içinde ben de kendime bir rol buldum. Ayrıca Tesla’nın bilgece sözleri de oldukça etkileyiciydi. Altını çizdiğim pek çok satır oldu. En vurucu cümlelerinden birkaçı:

 “Fikrimi çalmaları mühim değil… Asıl mühim olan, kendi fikirlerinin olmaması.”
 “Etrafımızdaki her şey dönüyor. Her şey hareket halinde, enerji her yerde.”
 “Nefretiniz elektriğe çevrilebilseydi, tüm dünyayı aydınlatmaya yeterdi.”

470 Sayfalık kitapta daha pek çok altı çizilesi söz, düşünce yer alıyor.

Tesla kitabını okurken yıllar önce gittiğim Prag ‘Tesla’ile birlikte çok daha başka bir resme dönüştü gözümde. Bir kitap okuyorsun, hele ki okuduğun kitap hayatımızı değiştiren bir mucidin yaşam öyküsü ise, seni de alıp götürüyor başka diyarlara! Şimdi ben, Prag’daki her bir taşın hikâyesini öğrenmek ve bu gizemli şehri yeniden keşfetmek istiyorum. Oysa hiç aklımda yoktu Prag! gittiğim gördüğüm bir şehirdi sözüm ona! Anladım ki ben tam olarak görmemişim Prag’ı. Ve tabi ki Belgrad'daki Nikola Tesla Müzesi'ni de görmek istiyorum. 

Son sözüm: 
Alternatif akım motorunu ve kablosuz elektrik teknolojisini icat ederek 300’e yakın patentin sahibi olan, modern dünyanın en önemli adımını atarak -bugün günlük hayatta kullandığımız; bilgisayardan, televizyona, radyoya, internete, florasan lambadan, neon ışıklarına, hızölçerlerden, otomobillerdeki ateşleme sistemine, radarın temellerine, elektron mikroskobundan ve mikrodalga fırına kadar...ve daha pek çok elektronik gereçlerde payı olan - ışığımızı, aydınlığımızı borçlu olduğumuz Nikola Tesla’ya sonsuz şükranlarımızı sunuyorum.  

Zamanın ötesine uzanan bir dahinin, 'Maskelerle Çevrili Bir Hayat'ı, bir başyapıt olarak; edebiyatın ve hayal gücünün zenginliği içinde okurlarına sunan Vladimir Pistalo’nun biyografi türünü, nasıl sanata dönüştürebildiğine tanık olacağınız eşsiz anlatımı ile 'Tesla' romanını kesinlikle okumanızı öneririm.

Esin Bozdemir

14 yorum:

  1. Bak şimdi dikkatimi gerçekten çekti bu kitap. Sanırım Selçuk okumuş olabilir Tesla'yı. Elinde bir ara gördüm gibi hatırlıyorum. Yine de senin gibi şevkle bahsetmemişti kitaptan. Ben de Marcel Proust'un yıllarca hizmetkârlığını yapan (bizzat kendisi de böyle tanımlıyor Celeste Albaret'in ağzından Mösyö Proust'u okudum. Çok güzeldi. Düşünsem böyle bir yere koymazdım Marcel Proust'u. Yazdığı kitaplara bile bakışım değişti. Marcel Proust okuyamam diye düşünüyordum; korkudan! Şimdi altından kalkarmışım gibi hissediyorum.
    Haftasonu Mösyö Proust'la, çok keyifli bir çocuk kitabı olan "Annemin Kelimeleri", biraz ekmek işi ve Kuzey'le inkılap çalışarak geçti. :) Güzeldi. Keşke her gün hafta sonu kıvamında olsa diye düşündüm yine, içimden, her zamanki gibi :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. Ben de'Mösyö Proust'u merak ediyordum, sayende fikir sahibi oldum. Biyografi romanlarını ve filmlerini seviyorum ben. Burada yazarın kalemi güçlü ise sıradan hayatları dahi okumak cezbedebiliyor insanı. Tesla'nın hayatını kaleme alan Vladimir Pistalo'nun özgün kalemini ise ben çok sevdim. Müthis metaforlar, imgelerle bezenmiş kitabı hiç zorlanmadan okudum. Lizbon'a Gece Treni 'nin yazarı Pascal Mercier'i de çok beğenmiştim meselâ.

      Kitapların ve yaptığın leziz ekmeklerin kokusu buraya kadar geldi Özlem. Ayrıca 'gelsin' denilen o günleri 'beklemek','özlemek' ve 'kavuşmak' bu duyguları yaşamak da güzel. Ama şimdi çalışmak zamanıdır :) Tatile çıkmanın keyfi bile çalışınca daha bir kıymetli olur. Sonra, ışık hızıyla geçiyor günler! göz açıp kapayıncaya kadar, bir bakmışsın gelmiş haftasonu :) Sevdiklerinle birlikte, sevdiğin şeylerle geçsin günlerin..Hep güzellikleri yaşa!. Şimdiden iyi haftalar diliyorum sana Özlem'cim. Sevgilerimle.

      Sil
  2. son sözünüze aynen katılıyorum..teslanın hayatı,okunması gereken bir kitap..elinize sağlık.. :)

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. @Ertuğrul Yıldırım,
      Toplumların kaderini değiştiren, insanların hayatına yön veren, çağın önüne geçen bu sıradışı insanların hayat hikâyeleri bilinmeli ve bu kitaplar okunmalı diye düşünürüm. Onlar gecelerini gündüzlerine katıp, ne acılar, ne zorluklar yaşayarak insanlığın yararına büyük işler yapmışlar..biz onları tanımalıyız. Bugün hayatta olmasalar da eserleriyle daima yaşayacaklar!. Tesla'yı minnetle anıyorum! Ziyaretiniz ve yorumunuz için teşekkür ederim.

      Sil
  3. Bir kitabı okumak için seçerken birçok şey dikkatimi çeker. Türü, yayınevi, yabancı bir yazardan çeviri ise çeviren kişi ve asıl en önemlisi daha önce okuyup öneren kişiye duyulan güven. Kitabı o kadar güzel tanıtmışsınız ki sevgili Esin Hanım çok büyük bir okuma isteği duydum. Alıntılar çok güzel. Bir teknik adamın psikolojik yönleri ağırlıklı biyografik öyküsü çok cazip geldi bana.
    Gözlerinize, beyninize sağlık. Çok teşekkürler.
    Sevgiyle...

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. @Makbule Abalı,
      Hayatı hep sevgiyle, saygıyla kucaklayan, kültüre -sanata ve insana değer veren dostlarımızın referansları önemli. Ben de sizlerden çok faydalanıyorum. Yazılarınızı hep ilgiyle okuyorum. Tesla'nın sıradışı bir hayat hikayesi olduğunu genel olarak biliyordum. Ancak Pistalo'nun, bu olağanüstü adamın kişiliğini ve türlü huylarını 'şiir gibi' naif bir dille anlatımı, edebi bakımdan da çok etkileyici idi. Kitap 470 sayfa olsa da hiç zorlanmadan okudum. Değerli yorumunuz için asıl ben teşekkür ederim Makbule Öğretmenim.
      Sevgi ve esenlikle güzel bir hafta dilerim.

      Sil
  4. Bende Tesla'yı başka bir yzardan okumuştum ve beğenmedikleirm arasına koymuştum şimdi adını hatırlayamıyorum ama....
    Bu kitabı not ettim. Çünkü böyle müthiş bir dehayı okumamak, bilmemek olmaz diye düşünüyorum.
    İyi haftalar.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. @Gülşah Şahin,
      İyi bir yazar olmak ne kadar önemli. Viladimir Pistola ilk kez okuduğum bir yazar. Diğer Tesla biyografi kitaplarını okumadım ancak hep aklımdaydı Tesla'yı okumak. Kitap kritikleri üzerine yorum yapan pek çok uzmanın görüşü de aynı yönde. Öneririm. Ziyaretiniz ve yorumunuz için çok teşekkürler. Ben de size iyi okumalar ve iyi haftalar dilerim Gülşah Hanım.
      Esenlikle..

      Sil
  5. Tesla hakkında çok okudum ama bu kitabı okumamıştım. Hemen not alıyorum Esincim. Teşekkürler.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. @sezer eser perker,
      Ah tahmin etmez miyim hiç!.sen kitapkurdu :) mutlaka başka yazarlardan okumuşsundur Tesla'yı. Vladimir Pistola'nın Tesla'sını da eminim beğenirsin Sezer'cim. Ben de en kısa zamanda senin önerdiğin İsmail Güzelsoy'un 'Değmez'ini okumak istiyorum.

      Kültürle ve sanatla, gezilerle ve hayata dair şeylerle ilgili birbirimize yaydığımız bu sıcacık sinerjiyi ben çok seviyorum. Elektrik akımı gibi :)) ışık!..hep ışıkkk olsun...
      Sevgilerimle, öpüyorum yanaklarından..

      Sil
  6. İlk senin paylaşımlarından gördüm ve listeme aldım Esin 'ciğim, şimdi harika yorumunu da okuyunca okumak bana farz oldu.Umarım yakında okurum çok merak ettim.Çok teşekkürler,çok Sevgiler❤

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. @Arzu Sarıyer,
      Çok sürükleyici bir dili var Viladimir Pistalo'nun. 'Tesla' kitabını sizin de beğenerek okuyacağınızı düşünüyorum Arzu Öğretmenim. Ben teşekkür ederim.
      Sevgiler, esenlikler dilerim.

      Sil
  7. Fizik ilgimi çekmez diye hiç ilgilenmedim başta ama yazınızı okuyunca kitabı merak ettim.

    YanıtlaSil
    Yanıtlar
    1. @CAM GÜZELİ,

      Hayatlarımıza yön veren ve buluşlarıyla tüm insanlığa ışık olan 'iz bırakan' sıradışı insanların hayatlarını bilinmeli bana göre. Vladimir Pistalo'nun 'Tesla' kitabını tavsiye ederim. Esenlikle...

      Sil