Metin Üstündağ’ın ilk kişisel sergisi ‘Ağlak Muğlak’

"her insan önünde sonunda bir damla gözyaşına dönüşür!" met üst

Ağlak muğlak haller içinde kaldığımız günlerin içinden geçerken, bayıldım bu sergiye ben :) 

Heyulalı günlerin arifesinde bir randevu ve bir ziyaret amacıyla Amerikan Hastanesi’ne yolumuz düştü. Ve ben yine; ‘iyi ki yolumuz düştü’ diyebileceğim, günün bonusu olacak harika bir sergiyle buluştum.  ‘Yine’ diyorum, çünkü daha önce de tesadüf etmiştim benzer bir sergiye. (bkz) Malûm gündemden dolayı öncesinde hiç aklıma gelmedi, hastanenin sanat galerisinde herhangi bir sergi var mıdır? yok mudur? araştırmak. 

Bu yüzden daha kapıdan içeriye girmeden hastanenin dış cephesinde sergi afişleri ile karşılaşmak hoş bir sürpriz oldu benim için. Daralan ruhuma bir nebze de olsa iyi geldi diyebilirim.

Koç Ailesi’nin ülkemizi ileriye taşıyan atılımlarını; kültür ve sanata verdikleri değeri her zaman takdir ediyorum. İyi ki varlar. Hastanenin iç mekan duvarlarında da ünlü ressamların tabloları ile karşılaşmanız mümkündür. Özellikle Ömer Muz’un yağlı boya çalışmaları muhteşemdir. Sağlık kurumlarının alışılagelen soğuk yüzü sanatın dokunuşlarıyla bir anda yumuşar. Gelelim sergimize.

Bu sergi Amerikan Hastanesi  “Operation Room” Sanat Galerisinde; 15 Mart 2017 - 13 Mayıs 2017 tarihleri arasında yazar ve çizer Metin Üstündağ'ın, nam-ı diğer met üst’ün “Ağlak Muğlak” başlıklı ilk kişisel resim sergisine ev sahipliği yapıyor.

Sergi 1970’lerden beri aktif olarak mizah yazarlığı ve çizerlik yapan Metin Üstündağ’ın yüzlerce parçadan oluşan resim serisinden bir seçkiyi izleyicilerle buluşturuyor.

"yastık altlarında gözyaşları da biriktirilir!" met üst

"gözyaşı gözün devamıdır ağlamak anlamaktır!" met üst

Bu sergide met üst’ün son 10 yıldır ürettiği seri; kağıt, tuval bezi, naylon poşet, gazete kağıdı vb. fonlar üzerine karışık teknik boyalarla çay, kül, ayran gibi organik malzemeler kullanılarak üretilmiş.

Tek bir figürün defalarca farklı kompozisyonlarla yeniden yorumlanmasından oluşan sergide, boyutları değişken 300’e yakın çalışma sunulmuş.

"acı acı gülmek var da tatlı tatlı gülmek niye yok!" met üst

met üst dergisinde “Ağlamak”, “Ağlaklar” gibi çeşitli köşelerde yer verilmiş olan çalışmaları da ilk kez toplu olarak "Ağlak Muğlak" sergisinde sergilenmiş. Serginin küratörlüğünü Ilgın Deniz Akseloğlu, serginin kitap tasarımını ise Okay Karadayılar üstlenmiş.

Hazırlanan kitapçık ile sergide yer alan tüm seçkiler bir arada toplanmış, ayrıca Üstündağ’ın bilgece özlü sözlerine de yer verilmiş, bu yüzden hoş bir çalışma olmuş.

"gülmek öğrenilir ağlamayı öğretirler!" met üst

"bir nevi g'özeleştiri'dir ağlamak!" met üst

Ayrıca kitapta Ilgın Deniz Aksekioğlu’nun Metin Üstündağ ile sergiye dair yapmış olduğu sohbet/söyleşiye de yer verilmiş. Bu söyleşiden önemli bulduğum birkaç alıntı…

Ağlak Muğlak Nedir hikayesi?

(…) Ben bu çizimlere …. Sponten ve refleks olarak başladım. Değişik malzemeler kullanmayı denedim.  Sanatsal bir üretimden ziyade anlık bir tepkiydi yani. Bir cinsiyetleri yok bunların, ortak bir ruh hâlleri var sadece. 

"üzgün fiziğiyle dikkat çekmek ağlamak!" met üst

Ağlamanın, gözyaşının, kederin, çaresizliğin tek bir organı yok. Genelde bütün organlar, göze refakat ediyor.  Gülmekte ağız kasları yukarı doğru kıvrılıyor. Görünen bu. Ağlamak aşağı çeken, gülmek yukarı çıkartan bir şeydir, diyebilir miyiz?

Ağlamak, yas tutmak demek, bir nevi geçmiş üzerinde yoğunlaşmak, olan bitenler hakkında kalben düşünmek demek.  Dolayısıyla ağlamak sonuçta, derdini sahiplenmek, kabul etmek, arınmak, dinginleşmek, temizlenmek, tazelenmek demek.  Bizim ağlamaya bile zamanımız olmuyor. Olaylar üstümüze üstümüze öyle zincirleme ve öyle zebellah gibi geliyor ki ağlamaya ne vaktimiz, ne gücümüz kalıyor. Bu resimler öte yandan günlük hayatta, cenazelerde çok ağladığımızın ve fakat sarsıcı olarak aslında pek de ağlamadığımızın altını çizmeye çabalıyor. Bu kadar çok kolay ve fazla ağlamamak lazım. Ağlamak rutinleştikçe, sıradanlaştıkça, gündelik ve hatta anlık bir hale geldikçe, o büyük çağlayan etkisini yitiriyor.

"karanlıkta gülen insan korkutur ağlayan insan ürkütür!" met üst

Tekli figürlerin daha isyankâr  gözükmesi, kimse yokken ağlayan biriyle, topluluk içinde ağlayan birinin arasındaki farktan mı kaynaklanıyor? Ağlamaya vaktimiz olmuyor derken, topluluk halinde ağlamak hakkında neler düşünüyorsun?

Tekli resimlerdeki ağlayanlar daha tepkisel, daha samimiler, direkt duygularını gösteriyorlar, koyverip gidiyorlar. Toplu ağlayanlar ise hani birlikte şarkı söylerken aslında söylemeyip sadece dudaklarını oynatan insanlar vardır ya, onlar gibi biraz. (…)

Ağlamak çoğunlukla tek başına yapılan bir şey. Gülmek ise kalabalıkla tadı iki katına çıkan bir durum.

"gülmek kısa hikâye ağlamak: nehir roman!" met üst

Muğlaklığı sağlayan bir diğer şey de ağzın yerinde üçüncü bir gözün yer alması. Bunu zorlanılmış bir suskunluk ve maruz kalma olarak yorumlamıştık; üçüncü gözün tasvir edilen haliyle insanın içine bakmak için kullanıldığı bir şey de, dışına açıldığı ağıza kondurulmasının sebebinden bahseder misin?

Bilinçsiz bir şey bu. Hakkını vererek yapılan bir ağlamada, ağız göz birbirine karışır ya. Ağlayan kişinin sürekli maruz kaldığı, içinden çıkamadığı, kendini savunamadığı, çaresiz ve çözemediği bir durum var. Aklını kullanmaya vakti ve dermanı yok. Beyin gibi rahat ve engin zamanlarda kullanabileceği bir organını kullanamıyor. Ağız da göz olmuş bir nevi. Ağlayan, sözleriyle de ağlıyor. Meselâ “sözün bittiği yer” diye bir söylem var. Bu sözün bittiği yer, en azından 15 yıldır bitmiyor, hep oraya, sözün bittiği yere geliniyor ve fakat söz bir türlü bitmiyor.

Hiçbir sorun söz dinlemiyor çünkü. İçerikten çok, şekille uğraşıyoruz. Mektuba değil, zarfa kafa yoruyoruz. Bir anlamda sorunların kendisi, tekrarlana tekrarlana karikatür oluyor. (…)

"ruhun su kaynatması ağlamak!" met üst

Gözleri ve ağzı olmayan az sayıda resim de var.

Onlar artık iyice olmuş., aşmışlar. Biz onlara kendi aramızda kısaca Aşık Veysel, Eşber Yağmurdereli, Homeros, Ray Charles diyoruz.

"kahkahada 'biz' vardır gözyaşında 'sen' ve 'ben'" met üst

"bir şeyin gurbetinde kalmaktır ağlamak!" met üst

Tam bu günümüzü anlatan, ‘AĞLAK MUĞLAK’ Resim Seçkisi. Ve Metin Üstündağ ile yapılan çok güzel bir söyleşi.  İçinde yaşadığımız, yaşamakta olduğumuz hayata derinden ve felsefi bir bakış. Sanatçı farkı bu işte. Henüz vakit varken bu sergiyi kaçırmayın derim.. 

Teşekkürler Metin Üstündağ, kalemine, derin bakan yüreğine sağlık.

Esin Bozdemir

Metin Üstündağ'ın "Ağlak Muğlak  / The Ambıguous Whıner" Sergisi “Operation Room” Pazar günleri hariç her gün, 10:00 – 19:00 saatleri arasında ziyaret edilebilir. Amerikan Hastanesi Sanat Galerisi “Operation Room” Tel: 444 3 777

*****

Metin Üstündağ kimdir?
Metin Üstündağ, Erzincan’da 15 Şubat 1965 yılında doğdu. Mizaha ortaokul sıralarında, sıralara yazıp çizerek başladı. 15 yaşında Çarşaf dergisinde profesyonel oldu. Gırgır, Fırt, Limon, Nankör, Deli, Leman, Penguen dergilerinde ve Sabah, Hürriyet, Cumhuriyet, Evrensel, Birgün ve Radikal gazetelerinde yazdı ve çizdi. Sade, hisli, komik karikatürleriyle ve vurucu yazılarıyla 80 sonrası mizahını en çok etkileyen yazar-çizerlerdendir. “Langadank” adını verdiği kısa yazılarla bir akıma yol açtı. Televizyon için “Plastip Show” ve “Ne Haberler” isimli siyasi komedi programlarının espri mantığını oluşturdu ve senaryolarını yazdı. 

Edebiyat, kültür-sanat, sokak, politika ve mizahı harmanlayarak çıkardığı Öküz Dergisi, kültür sanat dergiciliği tarihinde bir dönüm noktası oldu. Ardından Öküz’ün devamı olarak hayvan ve OT dergilerini çıkardı. “Langadank” ve “Pazar Sevişgenleri” köşeleri artık mizah klasikleri arasında sayılıyor. 

2004-2005 yılı futbol sezonunda Radikal gazetesine çok ilgi gören futbol ve maç yazıları yazdı. 2005 yılı Şubat ayında iki arkadaşıyla birlikte resim sergisi açtı. Denemeyenler isimli kitabındaki bazı hikâyeler “Çıkışyokland Cumhuriyeti” ismiyle tiyatro oyunu hâline getirildi. (*)

Söyleşi - Metin Üstündağ AĞLAK MUĞLAK Sergi kitapçığı’ndan.