Dibek kahvenin adresi: Foça - Kozbeyli Köyü

Kozbeyli  Yeni Foça'ya bağlı tarihi bir köy. Görenlerin de ifade ettiği gibi civar köylerin en güzeli. Ve bizim Kuzey Ege gezimizin Foça'daki final durağı; Kozbeyli Köyü. 

İzmir'den Aliağa'ya giderken Yeni Foça yazılı tabeladan sola saptığınızda birkaç kilometre sonra yine sola saparsanız karşınıza bir köy çıkar. Bu köy "Büyük Ayrılık" (Kemal Anadol) romanının geçtiği Kozbeyli'dir.  Bu köyün "Büyük Ayrılık" kitabına konu olması, onun özgün bir tarihi dokusunun oluşu ve  uzun yıllar boyunca Türk ve Rum halkının bir arada iç içe yaşamasından kaynaklanıyor.

Kuzey Ege- Foça gezimizde; tarih ve kültür iç içe, güneş, kum ve deniz, güneşin batışını büyük bir şölenle izlediğimiz saatlerin ve sahilde balıkçı restoranlarında geçirdiğimiz unutulmaz akşamların yanında yöre halkına; 'Bu civarda başka nereler var?' görülecek diye sorduğumuzda;  Bize ‘Kozbeyli Köyü’nü gösterdiler. Biz de tavsiyelere uyduk ve Ege köyleri arasında yıldızı parlayan Kozbeyli'ye doğru, dağ yollarına rotamızı çevirdik.

Kozbeyli, Türklerin kurduğu bir köy. Korsanların saldırısından korunmak amacıyla iki tarafı uçurum olan böyle bir yeri seçen kişi, köyün kurucusu Kuzubeyi isimli bir derebeyi imiş. Köyün aşağısı denize kadar göz alabildiğine ova. Arkası orman. 450-500 yıllık bir camisi ve ondan daha önce yapılmış bir kulesi var. 700 yıllık bir geçmişi olan Kozbeyli'nin ana geçim kaynağı, Ege köylerinin çoğunda olduğu gibi zeytincilik...

Kozbeyli Köyü havadar konumu, otantik yapısı,
tarihi yapıları ve meşhur dibek kahvesinin,
insan sıcaklığı ile buluştuğu samimi bir atmosfer içinde
ve misafirperverlikle karşıladı bizleri.

  Veeee Kozbeyli Köyü'nü keşfe çıkıyoruz önce.
Rum ve Osmanlı mimarisinin izlerini taşıyan tarihi
taş evleriyle çevrili köyün sokaklarında, tavuklarla, kedilerle,
köpeklerle beraber dolaşmanın keyfi de bir başka .) 

Bayılıyoruz köyün mimari dokusuna :)

Köyü meşhur eden ve Foça’ya gelen yerli yabancı turistlerin bu köyü mekik dokumasının nedeni ise  geleneksel yöntemle hazırlanan dibek kahvesi.. Elbette kahve bahane asıl olan köyün, sıcak kanlı insanları, köklü tarihi ve bir de muazzam konumu.

 Turuncu Sanat Evi

Bu küçücük köyde bir de Sanat evinin varlığı pek bir hoşumuza gidiyor doğrusu.  Taşlara sanatı ile hayat veren usta ressamın elinden çıkmış birbirinden yaratıcı ve sevimli magnetler içinden hediyelik ve hatıralık almayı da ihmal etmiyoruz.  Bkz

*****

Köyü keşfettikten sonra sırada  'Dibek Kahve' ile soluklanmak var.. Köyün merkezindeki ‘Şakir’in Dibek Kahvesi'nde, meşhur dibek kahvenin  tadına bakacağız elbette. Ama öyle hemen kahveyi içmek yok. Öncesinde Kahvecimiz bize sunum yapacak. 

'Şakir'in Dibek Kahvesi'

Bir fincan kahvenin 40 yıl hatırı var, derler ama, Kozbeyli Köyü meydanındaki kahvenin hatırı ve tadı bir ömür boyu sürecek anlaşılan. Köy meydanında, inşa edildiğinden bu yana, yaklaşık 180 yıldır kahvehane olarak kullanılan taş binadaki kahvenin son işletmecisi Şakir Yalovan dibek kahvenin yapım aşamalarını,  atalarından el aldığı biçimde bizlere tanıtıyor. Hatta bu serüvenin içine bizleri de dahil ediyor.  Bizlerde değirmen taşında dibek kahveyi  çiğneyip öğütüyoruz. 

İzmir'in Foça ilçesine bağlı Kozbeyli köyü’nde geleneksel bir kahve öğütme yöntemi olan Dibek Kahve’nin yaşatılmasına tanıklık ediyoruz. Köyün ortasında bulunan Şakir'in Dibek Kahvesi isimli kahvehanede bulunan 150 yıllık dibekte öğütülen kahve, köye gelen meraklılar gibi bizleri de son derece heyecanlandırıyor.  

Dibek kahvenin tadına bakmak için Türkiye'nin değişik illerinden ziyaretçileri olduğunu söylüyor Şakir Usta. Kahvenin yapılışını uygulamalı olarak anlatan Kahveci Şakir; Kavrulan kahveyi yuvarlak, içi çukur taş dibeğe koyuyor... ve bir tokmakla ince hale gelene kadar eziyor... Daha sonra elekten geçiriyor, Ve... öğütme işlemi tamamlanıyor, elekten geçirilen kahve Türk kahvesi pişirir gibi pişiriliyor. 

"Bu yöntemle öğütülen kahve koyu kıvamlı olur, kaymağı belirgin olur. Oldukça zahmetli bir iş olduğu için hiç kimse uğraşmıyor. Bu yöntemle kahve öğütülmesi 1800'lü yılların ilk yarısına kadar devam etmiş daha sonra başka yöntemler denenmiş." diyor.. 

Kozbeyli köyünün isminin Dibek Kahvesi ile özdeşleşmesini arzu ettiğini belirten kahveci Şakir Yalavat; 

"Tükenmekte olan bir geleneği yaşatmaya çalışıyoruz. Çok zahmetli bir iş tabi ama kahve makinelerinde çekilen kahvenin lezzeti ile dibekte çekilen kahvenin lezzeti asla aynı değil. Biz Kozbeyli köyünün tarihi izleriyle, dibek kahvesi ile anılan bir yer olmasını arzu ediyoruz" diyor.

Dibek Kahveci Şakir, ne kadar zahmetli olsa da bu geleneği devam ettirmeye kararlı olduğunu belirtiyor. Kahvehaneyi 1994 yılından bu yana işlettiğini anlatan Şakir Yalovan'ın dibeği 100 yıldır gelip geçene lezzet sunuyormuş. El vermeli yeni nesillere geçmeli bu dibek kahve diyoruz.

Ve sonra masamıza geçip, Şakir Usta’nın kendi elleriyle pişirdiği dibek kahvenin gelmesini bekliyoruz. Salaş ve sıcak bir ortam burası ve belli ki müdavimleri de oldukça çok. Özel araçların biri geliyor biri gidiyor. Dibek kahveden bir yudum alanlar, tadını bir daha unutamıyormuş.. 

Vee… Şakir Usta kahvelerimizi getiriyor..  Kokusu da, sunumu da 10 numara harika.) misss  gibi neyleyim neskafeyi.. bize çekirdekten dibek kahve gerek.) Ağzımıza kahvenin tadı öyle bir geliyor ki  ohhh afiyet olsun diyoruz. :) 

Yazın en kavurucu ve bir o kadar nemli sıcaklarını yaşadığımız şu günlerde, Yeni Foça’dan hareketle yeşillikler arasında kıvrıla büküle çıkarak…  ve muhteşem deniz manzarasını seyrederek ulaşacağınız Kozbeyli’de;  Rum ve Müslüman mahallerinin yıllardır barış ve huzur içinde yaşadıkları bir köyde, tarih, doğa ve lezzeti damaklarınızda hissedeceğiniz geleneksel ‘dibek kahvesi’  ve dostlarla sohbetin keyfi yaşanmaya değer.Ama çokkk uzaklardayım ‘Kozbeyli’ye nerdeeeeeeeeee, nasıl!!! diyorsanız eğer  

Kozbeyli Köyü'nü not etin aklınıza ve Dibek Kahvesi niyetine, yapın kendinize şöyle güzel bir Türk Kahvesi, yanında da buz gibi bir bardak suyunuz ve varsa tadımlık lokumunuzla…. sizin de keyfiniz olsun şahane!.. 

Ne demişler, “kahve bahane”
asıl dostlarınızla muhabbetiniz olsun şahane…  

 Esin Bozdemir

Yeni Foça - Eski Foça

(* Dip Not: Kuzey Ege gezi notlarımızın içinde; Yeni Foça’da ‘Dibek Kahvesi’ne sizlerden öylesine çok mail aldım ki. Bu yüzden bir kez daha 'Dibek Kahvesi'ne yer verdim.)