Bir kitabın düşündürdükleri!

Şu Dağın Ardı İran

Kısa bir süre önce özel bir kanalda yazarın kendisi tarafından tanıtımının yapıldığı, “Şu Dağın Ardı İran” kitabını ben de merak edip okudum. Son zamanlarda değişen okuma tekniğimde, aynı anda 2/3 kitap ve dergiyi birlikte okuma alışkanlığı edindiğimden bu yana, ilk defa elimde diğer materyallerin arasından sıyrılıp iki günde bitirmeme neden olan bu kitabı, yazarın ilk deneyimi olmasına rağmen başarılı bir anlatım ve dilinin oldukça akıcılığına bağlıyorum!

Benzer konularda izlediğim birkaç film olmuştu. Hatta konusu gereği oldukça yakın “Kızım Olmadan Asla!” ve “Persepolis”… filmini izlemiştim. Bu filmleri izlerken, yurt dışındaki eğitimlerim esnasında farklı kültürlerden insanlarla arkadaşlığı olup modern görünmekle birlikte aslında kendi ülkelerinde özellikle İslami bakımdan oldukça muhafazakar denilebilecek gençlerle, evliliğin eşiğinden kıl payı dönen arkadaşlarımın düştüğü görüntüler ve daha pek çok şey! gözümün önüne gelirdi. Ama böylesine önemli bir konuyu bizzat o ülkede yaşayıp olayları bire bir sentezleyerek kendi hayat hikayesinden yola çıkarak yazan bir Türk Kadınının kaleminden ilk kez okuyordum. Mutlaka bizim bilmediğimiz daha pek çok tanık vardır yaşamın içinde böylesi manzaralara şahit olan, yazan, çizen! Ama yaşadıklarını güzel bir anlatım ile ifade edip onları okuyucuyu da içine çekebilen bir dilde yazabilmek, öyle sanıyorum ki her insanın harcı değildir.



Kitapta Meltem Vural' ın gençlik heyecanıyla bir İranlı’yla evlenerek Ankara’dan Tahran’a giden ve orada 2,5 yıl yaşadıktan sonra, ülkesine dönme hakkı bile elinden alınan bir kadının; İran' a adım atışı ve sonrası Türkiye' ye geri dönme çabaları ve bu süreçte çektiği zorluklar anlatılıyor olsa da!

Özellikle bu kitabı dini rejim ve şeriat yönetimini gönüllerinde taşıyanların okuyup dini rejimlerin ülkelere neler getirdiğini ve neleri götürdüğünü irdelemesi açısından iyi bir kaynak olarak görmemiz daha doğru olur. Aslında içinde yaşadığımız süreçleri değerlendirirken; düşünme yetisine sahip insanlar için verdiği mesajlar bir kaçış öyküsünün çok ötesinde, toplumlar arasındaki farklılıklar ya da yakınlıkları karşılaştırma olanağını da sunuyor bize. Üstelik öyle sade ve akıcı bir üslupta yazılmış ki kitap, adeta yazarla sohbet ediyor hissine kapılıyorsunuz!
 

“İran topraklarına geçince hızla değişen coğrafyada sanki başka bir gezegene ışınlanmıştım. İran’ın başkenti Tahran’da, Hazar kıyılarında ve Bender Abbas’ta, eşim ve ailesiyle yaşadığım dokuz yüz gün boyunca, siyasi özgürlük vaadiyle kandırılmış bir halkın pişmanlığını, mutluluk vaadiyle kandırılmış bir kadın olarak kendi pişmanlığımla harmanladım.

Acı günleri ardımda bırakarak kavuştuğum özgür ülkemin yanı başındaki tehlikenin farkına vardığımda ise, İslami devrimin ve şeriat hükümlerinin modern bir ülkeye kor lavlar gibi yakıcı yayılışını, yirmili yaşlarımın başında yaşadığım evlilik ve aşk hikayesinin fonunda sizlerle paylaşmayı bir yurttaşlık görevi bildiğim için bu kitabı kaleme aldım…” (*)

Evlerin çoğunda yaşanan içler acısı dramların anlatıldığı; İslami hayatın sorgulanıp anne ve babalarını ihbar eden çocukların ödüllendirildiği, evde namaz kılınmadığı ve devrim karşıtı konuşulduğu ihbarıyla sorguya alınan insanların…

İslami devrim karşıtı oğlunu idam ettiren annenin heykelinin dikildiği, evladın idam öncesi annesine yalvarışı! Annenin sözde vakur duruşunun günlerce tv.da izlettirildiği…

İslâmi geleneklere uygun giyinmeyen kadınların yüzlerindeki kezzap ve jilet yaralarını, saçı göründü! diye 80 yaşındaki kadına silah doğrultan devrim muhafızlarının insanları sindiren, korkutan kuralları ve davranışlarını….

Dünya sinemalarına ait filmleri izlemenin ve çocuklarının özel günlerinde doğum günlerini kutlarken bile marş ve ilahi dışında müzik dinlemenin yasak olduğu!..

Her baskıcı düzende olduğu gibi yasaklanan olguların aslında daha çok heyecana ve ilgiye sebep verdiği gerçeğini değiştirmediği gibi ve daha pek çok şeyi…

Çoğunluğu kadın olan kalabalıklara el sallayarak uçaktan inen Humeyni’nin, altı yıl sonra Allah’ın aziz yaratıklarını sıralarken hamamböceğini sekizinci sıraya, kadını on dördüncü sıraya yerleştirdiği!…

Onları sokağa döken nedenlerin kendi ağızlarından yanıtları ise: “Bizim her türlü refahımız ve özgürlüğümüz vardı. Tek eksiğimiz, Şah’ın kararlarını eleştirebileceğimiz siyasal özgürlüktü. Bize vaat edilen bu özgürlüğü alacağız derken, yemek, içmek ve giyim özgürlüğümüze kadar tüm özgürlüklerimizi elimizle teslim ettik.

Aldatıldık!” (**)

Önemli ayrıntıların ve gerçeklerin yer aldığı bu kitap;
Meltem Vural’ ın ülkesine dönmek için neden yanıp tutuştuğunu anlatmaya fazlasıyla yetiyor…

Meltem Vural bu ilk kitabında hemen yanı başımızda yer alan komşu bir ülkeyi, bize kendi penceresinden anlatmaya çalışırken olası benzerlikleri, farklılıkları ile aslında; İran’ı tanıma kılavuzu ya da " Türkiye İran olur mu? " sorusunun yanıtını değil, asıl “ Türkiye İran olursa nasıl olur! ” yanıtını sorgulamaya çalışıyor.

Kadını sosyal yaşamın dışına iten, sürekli üzerinde baskı kuran toplumların sağlıklı bir toplum olamayacağı gerçeğinden yola çıkarak...

asıl yöneten, yönlendiren, doğuran, yetiştiren ...

ve hayata güçlü tırnaklarıyla sıkı sıkı sarılan ve yön veren asıl gücün kadınlar olduğunu düşünerek!..

daha adil ve çağdaş bir yaşamın içinde yer alarak aydınlanmış bireyler olarak seslerini duyurabilmeleri, toplumda etkin bir biçimde varlıklarını sürdürerek çağdaş ve aydın nesiller yetiştirebilmeleri açısından önemli bulduğum bu kitabı okumalarını tavsiye diyorum…

Özellikle kadınlarımızın,

 

Kitap: Şu Dağın Ardı İran

(*) Kitabın arka sayfasından

(**) Kitaptan alıntılar