Faytonların Başkenti: Büyükada

İstanbul’un hemen yanında, sığınacak bir liman mı arıyorsunuz!

Hiç düşünmeden atlayın yandan çarklı ada vapuruna, çıkın Prens Adalarına doğru yola. İster Burgazada’ya, ister Heybeliada veya Kınalıada’ya, isterseniz Büyükada’ya gidin... Güneş tepenizde sımsıcak yakarken teninizi, siz başınızda şapkanız, gözünüzde güneş gözlüklerinizle çıkın güverteye... dört bir yanınız deniz, yanınızda sevdiğiniz... püfür püfür eserken rüzgâr, ferahlatsın sizi de!.. ohh misss gibi bir hava!.. çekin içinize, ciğerleriniz de nefes alsın biraz.. martılar eşlik etsin yolculuğunuza, isterseniz ikram edin bir parça simidinizden de!.. nasıl da coşacaklar!.. onlar coştukça sizin de içiniz kıpır kıpır olacak... ödeyeceğiniz cüz i bir ücretle gemi yolculuğunuzda, güneş, deniz ve martılar hepsi bedava...

Yazın kavurucu sıcaklarda, İstanbul içinde bir yerden bir yere araçla gitmek bir hayli meşakkatli. Oysa deniz ulaşımı öyle değil. Kendiniz, sevdikleriniz, dostlarınız ve yerli yabancı misafirleriniz için çok daha cazip. Vapur yolculuğu başlıbaşına bir keyif çünkü. Bu yüzden biz de yazın en sıcak günlerinde, PRENS ADALARI’nın en büyüğüne, yani eski adı Prinkipo olan Büyükada’ya gitmeye karar veriyoruz.

Martılar ve yerli yabancı turistler eşliğinde bindiğimiz ada vapuru, sırasıyla prens adalarında durup kiminde yeni yolcular alıyor, kiminde de yolcular iniyor...
 

İlk önce Kınalıada iskelesine yanaşıyoruz...

(Adaların en küçüğü Kınalıada... Plajlar, iskele ve uzaktan Kınalıada görüntüsü)

*****

 İkinci durağımız Burgazada...

(İskele, Sahil Şeridi ve Cami, Bayrak Tepe,  Hristos Manastırı)
Adada dört kilise, bir cami, bir sinagog bir de cemevi bulunuyor.

 

***** 

 Üçüncü durağımız Heybeliada...

(İskeleden inince solda Deniz Lisesi, Rum Ortadoks Ruhban Okulu,
Sahil ve Uzaktan Genel Görüntü) 

*****

birer birer geçtiğimiz adalardan sonra yaklaşık  bir saat süren yolculuğumuz,
sağa sola bakınırken hiç anlamadan çarçabuk geçiyor
veeee Büyükada’ya varıyoruz.

Büyükada İskelesi

Eski Büyükada İskelesi

   

 

( Büyükada da 1899 da hizmete giren ahşap iskelenin yerine yapılmış olan bugünkü iki katlı binanın planı İzmitli mimar Mihran Azaryan a aittir.  

 

1914 yılında yapımına başlanan iskele binası 1915 yılında tamamlanmıştır. İstanbul iskeleleri içinde özgün durumunu koruyabilmiş ender örneklerden biri olan binanın alt katında sekizgen bir hol ve holün etrafında da bilet gişeleri ve bekleme salonu yer almaktadır.

Cephesinde çini panoların yer aldığı binanın üst katı ise 1918 - 1923 yılları arasında hizmete girmiştir, 1950 - 1951 yılları arasında ise adanın ilk kışlık sineması olarak kullanılmıştır.

 

Büyükada iskelesinde 2000- 2001 yıllarında büyük bir restorasyon çalışması yapılmış ve 2001 ekim ayında hizmete girmiştir. ) bkz

*****

 

Keyifli yolculuk sona ererken, martılar, begonviller ve sahildeki kalabalık
yeni hikâyenin başlangıcı oluyor.

Sahilde balık restoranları, dondurmacılar önünde sabırsızlıkla bekleyen müşteriler...

Kıpır kıpır rengarenk giysileriyle çocuklar, ellerinde balonlar...
gençler,  ihtiyar delikanlılar, teyzeler...içe yaşam coşkusu veren haraketli bir kalabalık eşliğinde Büyükada meydanına doğru uzanıyoruz.

Gözümüze begonvillerle bezenmiş bu harika Saat Kulesi çarpıveriyor hemen.. Sanki bize ‘zamanı iyi ayarlayın’ der gibi!.. Ve biz de başlıyoruz hemen programımızı yapmaya...

Faytonla mı yoksa bisikletle mi tur yapmalı?? Zamanınız varsa yürüyerek karış karış keşfetmeli sokakları... ya da bisikletin üzerinde özgürce pedal çevirmeli..ve istediğin yerde mola vermeli!

Bisiklet kiraları son derece makul!

Faytonla gezinti tabi ki daha cazip, öyle değil mi!
ne de olsa burası Faytonların Başkenti:)

 

Anlayacağınız adaya varır varmaz sokaklarını turlamak için biraz zaman ayırıyoruz. Önce genel bir ön keşifte bulunuyoruz. Büyükada’nın merkezini, meydanı ve sahili çepeçevre dolaşıyoruz...

Bir saatlik vapur yolculuğu ve bu kadarcık mesafeden sonra, biz de artık yerli turist oluveriyoruz bir anda! Şıpıdak sandaletlerim, başımda geniş  şapkam, kocaman güneş gözlüklerim, çiçekli uçuşan elbisemle...zaten çoktannn girmiştim yerli turist moduna .)

Önce Büyükada’nın merkezini, meydanı ve sahili çepeçevre dolaşıyoruz...

 

incik, boncuklar her yerde .)

 

 

Bir daha ki sefere mutlaka bisikletle turlayacağım adayı...
bayıldım bisikletli sportmen gençlere ve her yaştan genç delikanlılara, teyzelere :)

 

Kimi faytonda, kimi bisiklette .)
Begonviller her yerde...

Gelin ve damat nereye gidiyor böyle telaşla!..hımmm...
telaşın nedenini tekrar karşılaştığımızda anlıyoruz,
meğer gelin hanımın canı midye dolma çekmiş.))

Ada'da taşımacılık hizmetleri .)
Beyaz eşyalar beyaz at ile taşınır Büyükada'da :)

ATAM seni
Saygıyla, sevgiyle ve tarifsiz özlemle anıyorum..

 

 

Meydan ve Atatürk Heykeli
" Yurtta Sulh, Cihanda Sulh " 

 

 

Ne zaman Büyükada'ya gelsem, mutlaka bu merdivenlerden yukarı çıkar ve bir de tepeden kuşbakışı bakarım karşı sahile...İlk kez dikkatimi çekti bu küçük rölyef ve üzerindeki tabela.. Merdivenler Özden Kolay tarafından yapılmış ve adı da ' Muhterem Kolay Merdivenleri ' oluyormuş. Bizde bu zarif davranış ve ada sevgisinin yansıması, böylesi güzel bağış adına yürekten teşekkür ederiz Muhterem Özden Kolay'a.

Ve ardından alternatifin çok olduğu yeme-içme mekanlarından birinde, afiyetle karnımızı doyururken, diğer yandan bir başka pencereden İstanbul’u seyrediyoruz. Bu defa karşımızda Maltepe sahili...

Ve sonra dönüş sefer saatlerini  düşünüp, su gibi akıp giden zamanı da göze alınca, adayı bir de faytonla gezerek turlamak istiyoruz... Ama bir dahakine biraz daha erken bir saatte adaya gelmeyi de not ediyoruz aklımızın bir köşesine.

 

🎶

FAYTONSUZ ADA GEZİSİ OLMAZ!

Yarım tur ve tam tur olmak üzere ayrılan tur seçeneklerinden dönüş saati seferine yetişebilmek için yarım tur olanı seçiyoruz. Faytonla küçük tur 5, büyük tur 12 kilometre sürüyor. Biz 20/25 dakikalık yaklaşık yarım saatlik küçük tur ile; Çankaya Caddesi – Nizam yolundan Dil Burnu, Yörükali, Birlik Meydanı, Hagios Nikolaus Kilisesi ve Maden tarafına giden yol güzergâhı ile faytonla gezmenin keyfini sürüyoruz. Uzun zamandır binmemiştim faytona.. mutlu ve sevimli küçük bir kız çocuğu oluyorum şimdi J bir de öyle hızlı ki atlar!.. rüzgârla yarışıyoruz adeta!

Dar sokaklarda tık-kıtı tık-kıtı tık-kıtı ilerlerken, asırlık ağaçların gölgesinde soluklanıp, gösterişli köşkleri seyrediyoruz. Nizam Caddesi’ndeki sağlı-sollu köşkler, ada’nın en etkileyici köşkleri. Kim bilir ne hayatlar yaşandı bu köşkler de kim bilir! 

Bu tarihi yapıların önünden geçerken insan merak etmeden duramıyor  ...

Her birinde hiç bilmediğimiz ne çok hikâye vardır!

Mesela bugün halâ müze yapılsın mı tartışmaları süre duran Lev Troçki’nin sürgün sırasında yaşadığı ev... (yanda)

ya da şimdi Adalar Kaymakamlığı olarak  kullanılan Hacapulos Köşkü.. Büyükada’nın eski sakinleri  hâlâ bu köşklerde yaşıyor. (bkz )

Yüzölçümü 5,4 km2  olan Büyükada’nın kış nüfusu 2000’li verilere göre ortalama 7.320 imiş. Genellikle evler yazlık kullanıldığı için yazın kalabalık kışın ise daha sakin bir yaşam sürmekte. Maltepe sahiline (2300 m) oldukça yakın mesafede olan adanın  biri güney, diğeri kuzeyde olmak üzere iki tepesi bulunuyor. Güneydeki tepe, 203 metre yükseklikteki Yücetepe. Kuzeydeki tepe ise 164 metre yükseklikteki Manastır Tepesi oluyormuş efendim...Faytoncumuz sağ olsun bize rehberlik ediyor bu arada...

Tarihi hk.da bilgi isterseniz de kısaca: 1930 yılında Karacabey mevkiindeki Rum Ortodoks mezarlığı yakınında bulunan ve Büyük İskender'in babası Makedonya kralı II. Filip'e ait altın sikkeleri ihtiva eden Büyükada Definesi, adanın tarihine ilişkin en eski bulgudur. Hepsi 207 altın sikkeden ibaret olan define şu anda İstanbul Arkeoloji Müzesi'ndedir. Diğer Prens Adaları gibi Büyükada da Bizans döneminde sürgün yeri olarak kullanılmıştır. Adalar, Fatih Sultan Mehmet tarafından İstanbul'un fethi'nden bir ay önce alınmış.

1. Dünya Savaşı ve Cumhuriyet sonrasında Rum halkını kaybeden Büyükada’daki canlılık 1930’lara kadar büyük ölçüde kaybolmuş.  Ancak, 1940’lı yıllara doğru, Cumhuriyet dönemi devlet ileri gelenlerinin ve yüksek bürokrasinin, varlıklı kesimlerin rağbet ettiği bir sayfiye yeri olma özelliğini yeniden kazanmış. Büyükada, bu dönemde yeni köşklerle, özenli ve zevkli yapılarla süslenmiş, İstanbul halkının günlük gezinti yerlerinin de başında yer almış. (devamı için bakınız)

 

Büyükada köşklerinin ihtişamı ve burada yaşayanların sosyo-ekonomik düzeyi diğer adalardan biraz daha farklı. Sanki Burgaz, Sedef, Kınalı gibi adalar Büyükada’ya göre daha mütevazı.

 

Büyükada’nın en yüksek tepesinde yer alan ve tepedeki manastıra adını da veren ve Aya Yorgi Tepesine faytonlar, yolun dik eğiminden dolayı çıkmıyorlarmış.

Faytoncumuz bize eğer istersek tepeye yürüyerek 20/25 dakikada çıkabileceğimizi söyledi. Zamanımız yetmeyeceği için, bir daha ki sefere mutlaka o tepeye çıkıp hem manastırı görmeyi hem de muhteşem İstanbul manzarasını bir de Aya Yorgi Tepesi’nden izlemeyi bir daha ki sefere erteliyoruz.

Ortalama yarım saatlik bir yürüyüşle varılan Manastıra ve sonrasında bizi karşılayacak olan o muazzam manzaraya değecektir elbet. 23 Nisan ve 24 Eylül tarihleri her dinden insanın toplanıp dua ettikleri, Aya Yorgi Tepesi o tarihlerde mahşer kalabalık oluyormuş.  İnanç Merkezleri genellikle gözlerden uzak oluyor. İnziva, huzura davet, Tanrı’ya dilekler, yakarışlar...hiç bitmiyor!. Bu mekanlar aracı sadece...(Aya Yorgi Manastırı)

Lunapark denilen bu bölgede mola veriyor faytonlar. Vaktiniz varsa eğer, siz kafeteryada çayınızı içerken eşsiz manzara karşısında... faytonunuzda ki atlar da soluklanıyorlar bu arada..

Uçarcasına tık kıtı-tık kıtı giderken faytonda, bir yandan günbatımının kızıllığı, bir yandan erguvanların, ıhlamur ağaçlarının kokuları sarıyor her yanımızı!..

Yanımızdan geçen diğer faytonlardan, kulağımıza geliyor tanıdık bir güfte!.. gençler şarkı söylüyorlar “Adalardan bir yar gelir bizlere...Aman Allah gözlere bak gözlereee...”

 

‘Hanimiş’ diye bakınıyoruz bizde.)

Bizimse gözlerimiz, günbatımını karşımıza seren en güzel  güneşi ve
ışık ile dans edip duran ulu ağaçların gölgelerini görüyor
ve sınırsız düşler, sınırsız hayaller...

 

sonra; kıyıya vurdukça köpüren dalgaları, yemyeşil ormanların yansımalarıyla,bize kucak açan, biraz zümrüt yeşili biraz turkuaz mavisi denizi görüyor...

ve bir de bambaşka bir pencereden, Büyükada’dan baktığımız  güzeller güzeli şehr-i İstanbul’u görüyor!

Sahilde yüzenler gözümüze çarpıyor.. Ada’nın temiz ve ılık denizi burayı deniz sporları için ideal bir yer haline getirmiş. İstanbul’da denize girmek için yer mi arıyorsunuz.. Sabahın erken saatlerinde atlayın gemiye hem güneşlenin, hem de denize girin.. Sizin için bundan daha iyi bir seçenek olamaz.. Çünkü Büyükada’nın hemen her yerinden denize girilebiliyor. Dil Burnu’nda ki Yörük Ali Plajı, Çam Korusu ayrı bir güzellik. Ada’nın çok eskiden beri denize girilen yerlerinden biri de Naki Bey Plajı. Şimdi bir de bunlara Beach Cluplar eklendi. Prenses Koyu’nda Yaman Beach Club bunlardan biri.

Ya da orman havası  alıp piknik yapmak isterseniz eğer, her birine uygun ortam bulabilmeniz çok kolay.. Ada her tür alternatif seçenekleri sunuyor sizlere.

Ada’yı ister yürüyerek, ister bisikletle pedal çevirerek, isterseniz faytona binerek turlayın... İster Aya Yorgi Tepesinde dinginliğin huzurunu yaşayın, aşklara yelken açın, sevdiğinizi kucaklayın.. düş kurun sınırsızca!.. isterseniz kıyısında güneşlenip, yüzmenin keyfini  yaşayın.. Ama mutlaka adanın dondurması ile serinlemeyi unutmayın. Ve nefis deniz ürünlerinin tadına bakmadan, kadehinizi batan güneşe doğru kaldırmadan ayrılmayın Büyükada’dan...

 

Ve Prens Adaları’nın gözdesi Büyükada hikâyemizin sonu yine başlangıcı gibi renkli geçiyor. Ada sakinleri; martılar, kediler, köpekler bizi geçirmeye geliyorlar! Bizse son kez bakıyoruz erguvanlarla çevrili muhteşem köşklere ve kıyıdaki balıkçı teknelerine...

Ardından, iskeledeki  kalabalığa karışıp geminin gelmesini bekliyoruz...

 

 

Kimi benzer yüzleri görüyoruz yine, ama bu defa güneşin kızıllığı değmiş bronz tenlere  hoş bir rehavet çökse de,  güzel bir günü yaşamış olmanın mutluluğu içinde, bambaşka bakan gözleri...

Ada vapuru birer birer yolcularını alırken Prens Adaları’ndan, biz son kez el sallayarak açılıyoruz kendi sularımıza...

Yorgun ve mahzun İstanbul kollarını açmış bizi beklemekte..

Büyükada 360 derece