13 MAYIS TÜRK DİL BAYRAMI

Tarihte bugün, 13 Mayıs 1277’de, dünyanın en köklü ve en zengin dillerinden biri olan Türkçemizin Karamanoğlu Mehmet Bey’in fermanıyla Anadolu’da ilk kez devlet dili (resmi dil ) olarak kabul edilmesinin 738. yıl dönümüdür. 

Türk dilinin tarihine bakacak olursak; 13. yüzyıl ortalarında Selçuklularda, edebi dil olarak Farsça, devlet işlerinde ise Arapça kullanılırken halk dili ise Türkçe idi. Karamanoğlu Mehmet Bey, millet olarak birlikte yaşamanın ilk şartı olan dil birliğinin sağlanmasının gerekliliğine olan inancı sonucunda, bu birliği gerçekleştirmek için Toroslar üzerinde yaşayan bütün Türkmen boylarını çevresinde toplamış. Ardından  Konya’ya girmelerinden sonra da burada yaşayan Selçuklu Türkleri, Karamanoğulları ile birlik olmuşlardır.

Karamanoğlu Mehmet Bey, 13 Mayıs 1277'de 'Türk'üz, öyleyse Türkçe konuşmamız gerekir' diyerek “bugünden sonra hiç kimse sarayda, divanda, meclislerde ve seyranda Türk Dili’nden başka dil kullanmaya” şeklinde ilan ettiği fermanı ile de Anadolu’da ilk kez Türkçe’nin devlet dili olduğunu ilan eder. Bu nedenle 13 Mayıs Türk Dil Bayramı olarak kutlanmaya başlar.

Türkçemiz resmi dil olarak kabulünden sonra oldukça zenginleşir. Cumhuriyetin kurulmasından sonra ise dilimizin gelişmesine önem verilmiş ve Türkiye Cumhuriyeti’nin en önemli kültür kurumlarından biri olan Türk Dil Kurumu 12 Temmuz 1932’de kurulur. Yeni Türkiye Cumhuriyeti’nde dil ve tarih, Atatürk’ün de en çok değer verdiği konulardan olur. Önce 1931’de Türk Tarihi Tetkik Cemiyeti kurulur.  Ardından da, millet olmanın en önemli temellerinden bir i olan dilin geliştirilmesi düşüncesi ile Atatürk’ün önderliğinde;  Samih Rifat, Ruşen Eşref, Celâl Sahir ve Yakup Kadri İçişleri Bakanlığına başvurusu üzerine sonradan adı Türk Dil Kurumuna çevrilecek olan Türk Dili Tetkik Cemiyeti kurulur ve Türk Dil Kurultayları düzenlenmeye başlar.

Atatürk’ün bilinen “Ne mutlu Türk’üm diyene” sözü bugün kimi çevrelerce istismar edilse de bu sözün bir bütün olarak ­“Türk demek Türkçe demektir; ne mutlu Türküm diyene” şeklinde düşünülmesi ve değerlendirilmesi gerekir.

Atatürk’ün dil konusundaki şu sözleri de dilin bir milletin varlığı ve devamı için önemine işaret etmektedir.

­“Millî his ile dil arasındaki bağ çok kuvvetlidir. Dilin millî ve zengin olması, millî hissin gelişmesinde başlıca müessirdir. Türk dili, dillerin en zenginlerindendir, yeter ki bu dil şuurla işlensin.  

"Ülkesini, yüksek istiklâlini korumasını bilen Türk milleti dilini de yabancı diller boyunduruğundan kurtarmalıdır.”

Kat’î olarak bilinmelidir ki Türk milletinin millî dili ve millî benliği bütün hayatında hâkim ve esas olacaktır.”

“Millî eğitimin ne demek olduğunu bilmekte hiçbir tereddüt kalmamalıdır. Bir de millî eğitim esas olduktan sonra onun lisanını, usulünü, vasıtalarını da millî yapmak zarureti münakaşa edilemez.”

Türk dilinin tarihi süreç içinde gelişimine bakacak olursak eğer; İstatistikler, Türkçemizin dünya dilleri arasında 5’nci, ana diller arasında 3’ncü sırada yer aldığını ve dünyada yaklaşık 400 milyon kişinin de Türkçe konuşmakta olduğunu’ söylüyor… Oysa Türkçemiz de, ülkemiz Türkiye’de her geçen gün başkalaşıyor. Burada sözlerimi, yakın bir tarihte aramızdan ayrılan Prof. Dr. Oktay Sinanoğlu’nun değerli düşünceleri ile tamamlıyorum.

“Dünyada neler olduğunu anlarsak Türkiye’de neler olduğunu veya olacağını daha iyi anlarız. En tehlikeli sömürgecilik, köleleşme zihinlerin ve gönüllerin sömürgeleşmesi köleleşmesidir. Birinci vazifemiz gönlümüzü ve zihnimizi kölelikten kurtarmaktır. Bunun için kendi dilimizi, Türkçe ile eğitim şarttır. Türkiye’nin savunması Türkçe’nin savunması ile başlar. 

Bir millet tarihten nasıl silinir? Türkiye’nin bugün ne sanayisi, tarımı, teknolojisi kalmıştır ne de araştırma bilimi kalmıştır. Son çıkarılan kanunlarla topraklar yabancılara çok ucuza satılmaktadır. İşte 50 yıldır olan eğitim sistemi ile adı vatan olan şehit kanıyla sulanmış toprakları kolayca yabancılara satacaklar yetiştirilmiştir. Topraklar da gittikten sonra sıra sepet havasına gelir. Havai, Haiti, Filistin’e bakın neler olmuştur.”

Ve bugün yabancı kelimelerin işgali ile iğdiş edilen dilimize sahip çıkmak, yaşamın bize dayattığı en önemli görevdir. Çünkü, Sinanoğlu’nun dediği gibi ‘Türkçe giderse Türkiye gider’. 

Esin Bozdemir