Asrın kuyrukluyıldızı ISON aydınlatacak dünyamızı!

Dünya pür dikkat ISON 'un yayacağı ışığı gözlemekte!

İçinde yaşadığımız şu sorunlu ve çalkantılı sosyo- politik gündemlerden ne, dünyada olup biten gelişmelerin tam farkındayız, ne de şöyle adam gibi dört başı mamur refah bir hayat yaşamaktayız. Birbirimizle sürekli didişip durmaktan ve önümüze atılan yemleri sorgusuz, sualsiz herkesten önce kapma telaşı içinde oltaya takılıp durmaktan başka yaptığımız bir şey yok!..

Millet başını göğe dikmiş göklerdeki ışığın peşinde! Gözlemevlerinde harıl harıl çalışıp durmakta. Biz ise 'şehvani aşkın tünellerinde', paravanlar arasında sıkışıp kalmış!! ince ayar, adabı muaşaretlerle uğraşıp durmaktayız!!.

 

 

Takvimler 21 Eylül 2012’yi gösterdiğinde; Gökbilimcilerden Vitaly Necsky ve Artyom Novichonok Rusya’nın Kislovodsk adındaki küçük termal kentinin dağlarına kurulmuş gözlemevinde, gözlemleri işleyen bilgisayarların gürültüyle çalışmaları ve raporlanan gözlem sonuçlarının birinde sıra dışı bir cisim gözlemlerler.  Heyecanla, tanık oldukları bu gök cisminin bir kuyrukluyıldız olduğunun farkına varırlar.  

Gözlemlendiği ilk tarihten bu yana Güneş’e doğru yol almakta olan bu gök cismi ISON  KUYRUKLUYILDIZI' dır. 

Bilimsel adı C/2012 S1 olan kuyruklu yıldız, Rusya'daki, International Scientific Optical Network (ISON) adlı bilimsel araştırma kuruluşu tarafından keşfedildiği için kısaca ISON kuyruklu yıldızı adıyla anılmaktadır.

'Kuyrukluyıldız' ismine aldanmayın siz, çünkü bu cisimlerin yıldızlarla en ufak bir ilişkisi dahi yok aslında! ISON’un ne olduğu, ya da ne olup olmadığını tam olarak anlayabilmemiz için öncelikle kuyrukluyıldızın tanımına bir bakalım o zaman.  

Kuyrukluyıldızlar (comet), Güneş Sistemi’nde Neptün’ün de ötesindeki en uzak halkada, Neptün ötesi cisimler arasında süzülürler. Bu cisimler de tıpkı Güneş’in etkisinde olan diğer tüm cisimler gibi Güneş’in etrafında dönerler. Ancak yörüngeleri diğer cisimlerden çok farklı ve ilginçtir. Güneş’e kısa bir süre için çok yakın bir hal alırlar, sonrada uzun yıllar boyunca Güneş’e çok uzak kalarak, Güneş Sistemi’nin en uzak köşelerindeki yuvalarına geri dönerler.  

Kuyrukluyıldızları oluşturan çok büyük kayalar yoktur. Hatta birçok kuyrukluyıldız buzdan oluşur. Bu buzlar, cisim Güneş’e yaklaştıkça erimeye başlar. Eridikçe sıvı haldeki su uzay denizinin sessizliği içinde etrafa yayılır. Ortaya çıkan görüntü o kadar ilginçtir ki, eski zamanlardaki insanlar bu görüntüyü kuyrukluyıldıza benzetmişlerdir. Etrafa saçılan buz ve yıldız tozları çoğu zaman Güneş’teki gezegenlere de yağar. Dünya’ya birçok mineralin hatta suyun bu şekilde de gelmiş olabileceği düşünülmektedir.  

Görsel: buradan

ISON’da tıpkı diğer tüm kuyrukluyıldızlar gibi bir yörüngeye sahiptir. Güneş’e yakınlaşarak üstünde eriyen buzlar ve mineralleri etrafa yayarlar. Sonra  - eğer tamamen yok olmazlarsa – geldiği yere geri döner ve tekrar soğurlar. Ta ki bir sonraki gelişine kadar.

Tarih sahnesine baktığımızda, bugün olduğu gibi dün de hayatı sorgulayan, akıl ve mantığın izinde bilinmeyenlere kafa yoran insanlar hep vardı!.. insan aklını, akılın ana kasası olan beynini kullandıkça gelişebilir ve bunun sonucunda evrimleşebilir!..  Tarih öncesi zamanlardaki mağara çizimlerinde bile kuyrukluyıldızı görebilmek mümkün. 1378’de gelen Halley Kuyrukluyıldızı, Cengiz Han için gök tanrısının yanında olduğunun göstergesi olmuş.

Halley geçtiğimiz yüzyıllarda kendini birçok defa gösterdi. Bu yüzyılda ise oldukça etkisini göreceğimiz kuyrukluyıldız ise ISON oluyormuş efendim. Görsel: buradan

ISON kuyrukluyıldızı Kasım’dan itibaren Aralık ayı başlarına kadar tüm dünyada çıplak gözle gözlemlenebilecekmiş. Biz konudan genellikle bîhaber olduğumuz için alıcı gözle gökyüzüne bakmadık tabi ki!.. bilmem bakanımız var mıdır!. Bizde ki bakanlar’ın kara gözlüklerle nereye baktıkları malüm.)

 

Ama ilk defa bu kasım ayında ben öylesine güzel gün batımlarına tanık oldum ki! pek çoğunu kamerama kaydettim…ileride daha geniş olarak o fotoğrafları sizlerle de paylaşmak istiyorum. Bu ay, sanki güneş bize her zamankinden daha yakındı!.. ve güneş bir başka güzel batıp durdu! bu güzellikte ISON’un bir payı olmalı!.. Görsel: buradan
 

 ‘BENZERİ OLMAYAN BİR ÖRNEK’

ISON, Güneş’e en yakın mesafeye geldiği zaman yüzeyindeki sıcaklık 2760 dereceye çıkacak. Isı ne kadar yüksek görünse de, kuyrukluyıldızın tamamen erimeden Güneş’in ısısından kurtulabileceği bir kalınlığa sahip olduğu düşünülüyor. NASA bilim insanları, Güneş’ten sıyrılması için ISON’un en az 200 metre uzunluğunda olması gerektiğini belirtirken, kuyrukluyıldızın bu miktarın iki katı uzunluğunda olduğu düşünülüyor. Hatta, bu miktar 1.2 km olarak da öne sürülüyor. Saniyede 349 km gibi çok yüksek bir hızda hareket eden kuyrukluyıldız, bu sayede Güneş’in karşısında çok vakit geçirmeyecek.

Görsel: buradan

 

Rusya Uluslararası Bilimsel Optik Ağı (ISON) tarafından 2 yıl önce amatör gök bilimcile tarafından keşfedilen ISON, Güneş Sistemi’nin 4.5 milyar yıl önceki düzene giriş sürecinden arta kalan donmuş kalıntılardan biri olarak kabul ediliyor. ISON, Oort Bulutu’ndan Güneş Sistemi’ne yönelen buzul cisimlerden bir tanesi. Gök bilimci Lisse, “Gezegenleri inşa etmek için kuyrukluyıldızlara ihtiyacınız var. ISON, 4.5 milyar yıldır Oort Bulutu’ndaki derin dondurucudaydı. Bu kuyrukluyıldız antik bir kalıntı. Güneş Sistemi formasyonunda bir dinozor kemiğini temsil ediyor” dedi.
 

Kuyrukluyıldız, birkaç saat sürecek geçiş esnasında ya Güneş’in ısısı nedeniyle parçalara ayrılıp yok olacak, ya da tek parça halinde kalmayı başararak yoluna devam edecek.

Özellikle 28 Kasım günü en parlak haline ulaşacak olan ISON Kuyrukluyıldızının, Güneş ile arasında yalnızca bir milyon kilometre olacakmış. Gök cisimleri arasındaki uzunluklar genelde milyonlarca kilometre olduğu için ‘bir milyon’, kozmosta oldukça yakın bir mesafedir.

Astronomi meraklılarına duyurulur: ISON kuyruklu yıldızının Güneş'in en yakınına geldiği anı, NASA'nın ( Google'un parasız video sohbet servisi Google Hangout'tan ) Türkiye saatiyle 20.00 ile 22.30 saatleri arasında yapacağı canlı  yayınla izleyebilecekler.

Güneş ISON’u yok edebilir mi?
Güneşe bu kadar yaklaşan bir kuyrukluyıldız oldukça fazla miktarda eriyecektir. Ison’un geldiği yere hiç dönmeme ihtimali de var elbette. Ancak bu, Güneş’in yapacağı etki ve Ison’un büyüklüğü ile alakalı bir durum.

Her durumda siz yine de 28 Kasım’da gece gözlemlenecek olan ve gökyüzünü aydınlatacak olan ISON Kuyrukluyıldızına bakmayı sakın unutmayın.

Kim bilir belki de hayalet gibi üzerimize çöken şu ‘ortaçağ karanlıklarını’ ISON Kuyrukluyıldızı alıp götürüverir belli mi olur!.. Böylece Aydınlık bir ülkeye  ‘merhaba’ deriz bir anda!..  

Sen yakın ol bize sevgili ISON J

 

*****

 





Ve....İŞTE O AN GELDİ!

 

28 Kasım ISON’un Güneşe en yakın olduğu anın Canlı yayın kayıtlarını NASA Hangout'tan izleyebilirsiniz.

 ISON'un şaşırtıcı bir hızda güneş etrafındaki yolunu
yıldız haritasında görebilmek ve diğer önemli bilgiler için aşağıdaki linkleri tıklayınız:
 

 ISON'un Yıldız Haritasındaki lokasyonu 
ISON'un Saniye Saniye Güneş'e ve  Ay' a mesafeleri
NASA TV - Nasahdtv - USTREAM - CIOC

ISON'un Muhteşem Gelişi

 

Beklenmedik bir ışıkla
parlarsa gökyüzü!

 

 

 

Esin Bozdemir
 

Yardımcı Kaynaklar:
COMET ISON 2013 - Solarysystemscope
'Bilim ve Gelecek' Dergisi Sayı: 117
En üsteki görsel: buradan 
Siyah-Beyaz Görsel- buradan

 

Göklerde uçmak ve ISON' a 3D dokunmak istemez misin!
Bunun için ISON'a tıklayınız.