“Bizans’ın Öteki İmparatorluğu: Trabzon” ve Trabzon'daki AYASOFYA

Bu haftasonu yolumuz iyi ki Taksim’e düşmüş. Uzun zamandır yaşamakta olduğumuz sıradışı ülke gündeminden bunalan bünyemiz,  sanki aylardır evlerde hapis kalmışız, güneşi ve Taksim’i ilk kez görüyormuşçasına bir etki yarattı üzerimizde.

Meydanlara akın akın gelen coşkulu kalabalığın arasında Beyoğlu’na doğru uzanıp bir dizi sergi ve etkinliğin yanısıra müze ziyaretlerimiz de oldu. Ayrıca fotoğraf makinesi elimizde gözümüze çarpan ilginç detaylar kadrajımızda günün anısına tescillendiler. Öyle ya, bugün var olan yapıların yarın yok ihtimali de olası artık!. bugünden yarına nostaljinin içinde yerini alacak her biri. Yeter ki güzel anıların içinde yer alabilsinler!.. ama hayat, tüm güzelliği ve rezilliği içinde barındırıyor işte!..Onu güzel kılan da, çirkin kılan da hep insan!..

Baktığım her taş binada, daha önce görmediğim kimi ayrıntılar dikkatimi çekiyor. Tarihi yapılar dile gelse de konuşsalar deyip durdum! Kim bilir neler görüp neler geçirdiler!.. Ama 21. Yüzyılda bugün bizler de nelere tanıklık etmedik ki! Şu yaşadığımız günler unutulacak türden değil çünkü! biri sahici, biri de sahici olacak kadar tesirli iki ayrı darbeyi de gördük ya!.  Allah bir daha göstermesin!. Neyse günlerdir yeterince kafamız allak bullak oldu zaten, ben asıl konumuza geleyim yeniden.

İstiklal’den tünele doğru yürürken Koç Üniversitesi Anadolu Medeniyetleri Araştırma Merkezi (ANAMED) ‘te yeni ve güncel bir sergi ile karşılaştık.

‘Bizans’ın Öteki İmparatorluğu: Trabzon’ adını taşıyan serginin asıl öznesi Trabzon’daki Ayasofya. 

Döneminin en önemli yapılarından biri olan Trabzon Ayasofyası, Bizans İmparatorluğu’nun gücünün azaldığı dönemde, başkent İstanbul ile siyaset, ticaret ve sanat alanlarında rekabet eden Trabzon’u gün yüzüne çıkarıyor.

Bu yıl dördüncü kez düzenlenen Uluslararası Sevgi Gönül Bizans Araştırmaları Sempozyumu kapsamında kapılarını açan “Bizans’ın Öteki İmparatorluğu: Trabzon” sergisi, şehrin ve başta Trabzon Ayasofyası olmak üzere yapılarının 13. yüzyıldan günümüze kadar süren yolculuğunu ele alıyor. 

*****

Yukarıda Ayasofya güney revaklı girişte yer alan Yaratılış Frizi anlatılıyor. 

Sergi salonunda bir de Trabzon Ayasofyası’nın maket görüntüsü yer alıyor. 

Taş binanın detaylarda gizlenen ayrıntılarına dair önemli bilgileri okurken, bir taraftan da Trabzon’un hırçın dalgaları ve kuş sesleri bize eşlik ediyor... bir an asıl mekanın olduğu yere, Trabzon'daki Ayasofya'ya ışınlanıyorsunuz adeta.

Uluslararası arşivlerden derlenen fotoğraf, çizim ve nadir eserlerin pek çoğunun ilk kez gün ışığına çıkarıldığı sergide, sanat tarihi açısından Trabzon ve yapılarının kendine özgü zenginliklerine vurgu yapılıyor.

*****

Geçtiğimiz yıl Batı Karadeniz'in doğa harikası beldelerini tarihi ve kültürel zenginliklerini görmüş (bkz - bkz - bkz - bkz) ve  bundan sonraki 'gezilecekler listemize', Doğu Karadeniz'i görmeyi de gezi planlarımızın içine dahil etmiştik. Bu demek oluyor ki, Trabzon gezimizde,'Trabzon'daki Ayasofya'yı da mutlaka görmemiz gerektiğinin altını çiziyoruz.

“Bizans’ın Öteki İmparatorluğu: Trabzon” sergisi 24 Haziran – 18 Eylül tarihleri arasında ANAMED Galerisi’nde ziyarete açıktır.  

Esin Bozdemir

İstanbul / AYASOFYA - İznik / AYASOFYA