TESLA'yı anlatan en güzel kitap

'Tesla' elimden bırakmak istemediğim ve hiç bitmesin dediğim bir kitap oldu. Bu yıla damgasına vuran en beğendiğim kitaplar listesine böylece ‘Tesla’ açık ara farkla 'ilk üç listesi' içine girdi. Bugüne kadar Tesla’nın hayatını anlatan pek çok kitap yayınlandı ancak ben ilk kez okuduğum Tesla'nın hayatını kaleme alan kitabın yazarı Vladimir Pistalo’nun, olağanüstü zenginlikteki hayal gücü ve metaforlarıyla Tesla’nın iç dünyasına öylesine daldım ki! mucidin serüvenli yolculuğuna ben de kaptırdım kendimi! Hayatı sırlarla dolu ‘elektriğin Sırp Prensi’ Tesla’nın hikâyesini şaşırtıcı derece özgün bir üslupla anlatan Pistalo’nun güçlü kalemine hayran oldum.

Sırbistan doğumlu Tesla’nın babası bir papazdır, annesi ise çok zeki bir kadındır. Hemcinslerine göre oldukça enteresan olan annesinin, hayata bakışı çok farklıdır. Meselâ  bitkilerin çoğunu tanır ve çoğunun ruhu olduğunu düşünür. “İnsanları değiştiremezsin, sevebilirsin sadece” diyen bir annedir o. Babası ise katı bir adamdır.

Nikola’nın bir de parlak zekalı bir ağabeyi vardır. Ancak Dane daha 7 yaşındayken bir kaza sonucu ölür. Tesla abisinin ölümünden dolayı hep kendini suçlar ve bu duygu hayatı boyunca onu rahat bırakmaz. İçine kapanık bir çocuktur Tesla ve farklıdır. Zor bir çocukluk ve gençlik dönemi geçirir Tesla, en büyük istediğidir Elektrik Mühendisliği okumak ancak...bambaşka şeyler yaşayacaktır.  Çok zor ve zorlu yıllar.... 

Önce Prag daha sonra Budapeşte, Strazburg ve Paris'de bir yaşam....ardından, ışığa, ışığın gücüne tutkuyla aşık adam 1886’da Amerika’ya gidecektir. Burada Edison'la tanışacak....veeee sonrasını anlatmıyorum tabi ki!.. Kitabı yüzeysel anlatmakla yetineyim ki, yeni okuyacak olanların heyecanını da diri tutmuş olayım. 

Tesla ayrıca bir döneme ışık tutan çağın ünlülerinden; Thomas Edison, George Westinghouse, Guglielmo Marconi, Albert Einstein, Charles “Lucky” Luciano, J.P. Morgan, Mark Twain, J. Edgar Hoover ve Nazi Heinrich Himmler gibi isimlerle de insani ilişkileri olacaktır. Bu ünlü şahsiyetlerin hiç bilmediğimiz özelliklerini de kitapta okuyorsunuz. Tabi ki Edison’la rekabeti ise yaşam boyu sürecektir. Çalkantılarla dolu ve maskelerle çevrili, inişli çıkışlı, zorlu bir hayat hikâyesi! 

Yalnız kitabı okurken ben, hikâyenin içine öyle bir daldım ki!. Bunu Pistalo’nun ‘şimşekten kalemiyle, bir dâhinin aynı elektrik gibi güçlü, dönüştürücü ve gizemli bir şekilde portresini çizmesine borçluyum.’ Öyle ki Pistalo, şiir gibi tutkuyla ele aldığı Tesla’nın hayatını öyle zarif ve öylesine içtenlikle anlatmış ki, sanki ışıktan kocaman bir sahnede Tesla karşımdaydı adeta!  İşte o kadar olur!. 

Mucidin gençlik yıllarında gezdiği şehirlerde özellikle Tesla’nın çok sevdiği  ‘Altın Prag’da dolaşırken, uzun uzun yürüyüşlere çıktım ben de. Sonra, Charles Köprüsü’nün trabzanlarına tutunup kara suyu seyrettim dakikalarca. Sabahları kahvemi Vodickova Caddesi’ndeki Narodni Kavarna’da içtim!.

Tesla’nın o soğuk ve kibirli duruşunun ardında çok başka bir yapıya; naif, ince ve hassas bir kişiliğe sahip olduğunu; Farklı çalışan bir beyin gücü ve algıları ile, etrafında dönen dünyanın onu çok daha derinden etkilediğine tanıklık ettim.

Bazen Tesla nereye gitse anbean korkutucu bir hâl alan diğer Nikola’nın peşinden geldiğini, içinde iki ayrı kişiliğin durmaksızın yarıştığını; ‘Hradcany Kalesi’nin etkileyici hatları sanki etrafında uçuşuyor gibi!. Yahudi Mezarlığı’ndaki mezarlar tüylerini diken diken ederken,  diğer yandan Zlata Ulicka’daki oyuncak bebek evlerine bayıldığını.’ gördüm!. Tesla’nın ışıl ışıl parlayan gözleriyle karşılaştım o anlarda!. Ve akşam olunca yeniden o çok sevdiği mekâna Narodni Kavarna’ya bira içmeye gittim.

Bazen de Charles Üniversitesi’nin eski öğrencilerinden Tesla’nın yakın arkadaşı Frantisek ‘Zurek’ karakterine büründüm!. Öyle ki, bu karakter üzerime pek bir güzel oturuverdi. Mucidimiz,  Zurek sayesinde sanatla daha bir iç içe olurken, ben de burada Tesla’nın sanat elçisi oldum!. Birlikte konserlere gittik. ‘Müzik öylesine etkiliyordu ki Tesla’yı; ‘tıpkı Ay gibi, Nikola’nın ruhunda gelgitler ve dev dalgalar yaratıyordu.‘

Sonra Halk Kütüphanesine gidişlerimiz!.  Byron şiirlerini karşılıklı ezbere okumalarımız. Birimizin yarım bıraktığı dizeyi diğerimizin tamamlaması… böylece hafızalarımızı test edişlerimiz. Benim unuttuğum yerleri Tesla’nın bir solukta okuması… Ve biz iki arkadaş, Prag sokaklarında tıpkı şairler gibi konuşa konuşa gezindik…

Kolay olmayan bir hayat onun ki, zorluklarla dolu, bir o kadar çekemeyenler var!.inanılmaz düşmanlıklarla karşılaşıyor. Özellikle tüccar zihniyetli ‘Edison’un yaptıkları. Yaşadığı hayal kırıklıkları, ızdırap dolu kalbinin seslerini de içimde hissettim. Kıvılcımlarla ve hüsranlarla dolu hayatı içimi titretti!.

Tesla’yı okurken film gibi gözümün önüne gelen her karenin içinde ben de kendime bir rol buldum. Ayrıca Tesla’nın bilgece sözleri de oldukça etkileyiciydi. Altını çizdiğim pek çok satır oldu. En vurucu cümlelerinden birkaçı:

 “Fikrimi çalmaları mühim değil… Asıl mühim olan, kendi fikirlerinin olmaması.”

 “Etrafımızdaki her şey dönüyor. Her şey hareket halinde, enerji her yerde.”

 “Nefretiniz elektriğe çevrilebilseydi, tüm dünyayı aydınlatmaya yeterdi.”

470 Sayfalık kitapta daha pek çok altı çizilesi söz, düşünce yer alıyor.

Tesla kitabını okurken yıllar önce gittiğim Prag ‘Tesla’ile birlikte çok daha başka bir resme dönüştü gözümde. Bir kitap okuyorsun, hele ki okuduğun kitap hayatımızı değiştiren bir mucidin yaşam öyküsü ise, seni de alıp götürüyor başka diyarlara! Şimdi ben, Prag’daki her bir taşın hikâyesini öğrenmek ve bu gizemli şehri yeniden keşfetmek istiyorum. Oysa hiç aklımda yoktu Prag! gittiğim gördüğüm bir şehirdi sözüm ona! Anladım ki ben tam olarak görmemişim Prag’ı. Ve tabi ki Belgrad'daki Nikola Tesla Müzesi'ni de görmek istiyorum. 

Son sözüm: 

Alternatif akım motorunu ve kablosuz elektrik teknolojisini icat ederek 300’e yakın patentin sahibi olan, modern dünyanın en önemli adımını atarak -bugün günlük hayatta kullandığımız; bilgisayardan, televizyona, radyoya, internete, florasan lambadan, neon ışıklarına, hızölçerlerden, otomobillerdeki ateşleme sistemine, radarın temellerine, elektron mikroskobundan ve mikrodalga fırına kadar...ve daha pek çok elektronik gereçlerde payı olan - ışığımızı, aydınlığımızı borçlu olduğumuz Nikola Tesla’ya sonsuz şükranlarımızı sunuyorum.  

Zamanın ötesine uzanan bir dahinin, 'Maskelerle Çevrili Bir Hayat'ı, bir başyapıt olarak; edebiyatın ve hayal gücünün zenginliği içinde okurlarına sunan Vladimir Pistalo’nun biyografi türünü, nasıl sanata dönüştürebildiğine tanık olacağınız eşsiz anlatımı ile 'Tesla' romanını kesinlikle okumanızı öneririm.

Esin Bozdemir