Bir manolya ağacı öyküsü ve manolya'nın yaşam döngüsünden renkli kareler...

Parlak koyu yeşil geniş yaprakları ve büyük beyaz renkli çiçekleriyle benim en çok sevdiğim ağaçlardan biridir Manolya Ağacı. Muhteşem görüntüsü, kokusu ve zarif duruşu ile çok nadir karşılaştığım bu özel ağaç kim bilir ne çok esin kaynağı olmuştur duygusal yüreklere... Bu ağacı yetiştirebilmek sanırım o kadar kolay değil ki ben her yerde karşılaşamıyorum bu yüzden. Uygun iklim ve çok özen göstermek gerekiyor anlaşılan. (Görsel: Magnolia )

Bugün kütüphanemdeki dergiler, broşürler, rehber kitaplar... ve web ortamında; kentler, kent kültürleri, kent ve doğa üzerine yazılmış olan yazıların arasında gezinirken, kendimi bir anda bambaşka bir konunun içinde buluverdim. Bir de baktım ki meltem rüzgârları beni bir manolya ağacının gölgesine savuruvermiş!.. Kucağıma düşen beyaz bir manolyanın öyküsüne daldım önce... bu güzel ve nadide çiçeğin serüveninin geçtiği yerlere dair nice izler aradım!.. düşündüm, biraz hüzünlendim, biraz da sorguladım bazı şeyleri!..  ve sonra yine beni hayretlere düşüren ve çok etkileyen bir başka inanılmaz hikâyenin ve keşfin ortasında üstelik bu defa bir yaşam döngüsünde sonsuz sayıda ilginç fotoğraflar arasında buldum kendimi..

Anlayacağınız bugün, manolya çiçekleriyle bezedim günümü.  Manolya ağacının altındaki salıncakta sallandım durdum... Bir yanda, kitaplar, dergiler, fotoğraflar bir yanda kuş sesleri ve mis kokulu manolya çiçekleriyle doğayı önce mekanıma sonra sayfama taşıdım.)

Ve artık bu girizgâhtan sonra gelelim şimdi ilk hikâyemize.) Hikayeye konu olan yerde yaşamlarını sürdürenlerin pek çoğunun belki bildiği bir hikâyedir bu! ama ben ilk kez duyuyorum. Bu yüzden bana ilginç gelen bu hikâyeyi ben de sizlerle paylaşmak istedim. Görsel: buradan 

Öykümüzün başlangıç yeri Girit Adası’dır. Öykümüzün kahramanlarından Ali Bey (Baş topçu) , yüzyılın başında Girit Adası’nın Suda Limanı’nda fener memuru olarak çalışmaktadır. Meyve ve çiçekçiliğe çok meraklıdır. Boş vakitlerinde evinin bahçesinde meydana getirdiği doyumsuz güzellikteki bahçe dillere destandır. Özellikle üretimi çok zor olan, beyaz iri çiçekler açan, Manolya fidanları ile ünlenmiştir. 1920’li yılların başlarında adada iyiden iyiye bozulan huzur sonucu Türk ve Yunan Hükümetleri arasında imzalanan bir anlaşmayla Büyük Mübadele olarak adlandırılan bir nüfus değişimi başlar. 1923’te başlayan mübadele sonucu yaklaşık birmilyon (1.000.000) Rum Anadolu’dan Yunanistan’a, beşyüzbin (500.000)Türk Yunanistan’dan Anadolu’ya göç eder. Görsel: Buradan

Girit Adası’ndan gelen gemiler Çanakkale ve Ayvalık limanlarına mübadilleri ‘Girit Türklerini’ getirirler. Buralarda Rum ahaliden boşalan evlere yerleştirilirler. Ayvalık’a gelenler arasında ailesiyle birlikte Ali Bey de vardır. Ali Bey, onca kargaşa arasında gelirken yanında çok sevdiği çiçeklerini ve özellikle manolya fidanlarını getirmeyi  de unutmamıştır.

Aile Ayvalık'taki yeni yurtlarında yeniden huzur bulmuştur. Ama Girit Adasını da sık sık hatırlamaktadır. Ali Bey, Girit’teki bahçesinin aynısını Ayvalık'ta da yapmış hatta o nazlı manolya fidanlarını bile yetiştirmiştir. Bu arada Ali Bey’in çiçeklerinden çok sevdiği küçük kızı Fatma büyümüş, gelinlik bir kız olmuştur. Pek çok taliplileri arasından talih Çanakkale’den Mehmet Bey’e gülmüştür. Ali Bey, sevgili kızını Çanakkale’ye gelin gönderecektir. Gelinin çeyizleri hazırlanır. Ali Bey çeyizlerin arasına üç adet manolya fidanı katarken damadına da bu çok nazlı manolya fidanlarını Çanakkale’de bu işten anlayan birine diktirmesini tembih eder.

1933 yılının yazında Fatma Hanım ile Mehmet Bey (Tosun) Çanakkale’de nikâhlanırlar.  Bu arada Mehmet Bey, kayınpederinin tembihini unutmamış yine bir Giritli Mübadili olan ve belediyede bahçıvan olarak çalışan İbrahim Çapkan’ la görüşüp, manolya fidanlarının dikimini sağlar. Üç fidandan birini, kendi evlerinin bahçesine, diğerini bahçıvanın evinin bahçesine, sonuncusu da nikâhlarının kıyıldığı belediye binasının bahçesine dikilir. 1933 yılında dikilen bu fidanlardan evlerin bahçesine dikilenler ne yazık ki kururlar. Fatma Hanım’la Mehmet Bey’in mutlu günlerinin anısına belediye bahçesine dikilen fidan zamanla büyür kocaman bir ağaç olur. Beyaz iri çiçekler açtığı zaman yaydığı emsalsiz güzellikteki mis gibi kokularla kordondan gelip geçen herkesi selamlar.

Belediye binası zamanla yıkılmış yeri değişmiştir. Ama 1933 doğumlu  bugün 75 yaşında olan manolya ağacı  halen yerinde durmakta ve  tarihe, Çanakkale’ ye tanıklık etmektedir. (*)

*******

Bu tarihî manolya ağacı hikayesinin ardından görsel ararken, bir de bakın nelerle karşılaştım...Dr. İsmail Şeker’in manolya ile tanışmasının ve duygusal yaşamındaki arkadaşlığının çok ilginç, görsel ağırlıklı öyküsüne ;

*Manolya tohumunun yaşam döngüsüne bakınız bir de;  tıklayınız
*Manolya tohumunun çiçek evresi bakınız

Ve son sözüm,

Bir bitkiyi, bir ağacı yaşatan... aslında geçmişe ait  değerleri, güzellikleri, yaşanmışlıkları geleceğe taşımak gayreti içinde olan, bilgilendiren ve bilgilerini paylaşan, donanımlı ve çalışkan, idealist insanlardan öğreneceğimiz çok şeyler olduğuna inanıyorum.  Ve ben her kim olursa olsun, yaptığı işi, büyük bir sevgi ve özenle yapan insanlara hep saygı duydum.. Bu yüzden, bir manolya ağacının hikayesinin baş kahramanı olan Ali Bey’i, ardından  çok özel fotoğraf görüntüleri ve özenli bilimsel nitelikteki çalışmasından dolayı da Dr. İsmail Şeker’i yürekten kutluyorum.

Esin Bozdemir

DİP NOT  (*) 2008 Basım tarihli Çanakkale Kent  Kitabından aktardığım bu öyküde, manolya ağacının o günkü tarihi (2008 yılı) itibarı ile 80 yaşındadır. Bu postu hazırladıktan tam bir yıl sonra Çanakkale'ye gittiğimde bu defa o ağacın yerini buldum.. Yer: Çanakkale İskele Meydanı (Yandaki fotoğraf) 

Kaynak : Çanakkale Kent Rehberi Kitabı, Basım 2008 - Çanakkale Belediyesi’nin Kültür Hizmeti –Görsel:  Magnolia