'Kırmızı Periler Diyarı' NARMAN

Bundan tam üç yıl önce Haziran ayında Doğu Ekspresi ile Erzincan Kemah'tan Kars'a gitmiş ve Anadolu'nun birbirinden ilginç doğa harikası manzaraları eşliğinde keyifli bir yolculuk yapmıştık. Pamuk tarlaları gibi bulutlarla kaplı uçsuz bucaksız gökyüzünün altında, yemyeşil vadilerin, ovaların ve sarp kayalıkların arasından geçerken... bize eşlik eden nehirlerin, derelerin; başı dumanlı dağların doruklarında pikeler yaparak özgürce uçan ve gölgeleriyle dans eden şahinlerin, doğanların, kartalların...kırlarda ve yaylalarda sere serpe otlayan büyükbaş ve küçükbaş hayvanların, yelelerini rüzgarda savura savura koşan atların...seyrine doyamadığımız unutulmaz bir seyahat olmuştu.

****

***

Tren camından bakarken, tıpkı bir film şeridi akıp giden ve Anadolu coğrafyasını gözler önüne seren bu olağanüstü görüntüler hiçbir zaman hafızamızdan silinmeyecek. İşte bu görüntüler içinde; Pasinler ovasından başlayıp Palandöken Dağlarının arka kısmından geçerken, Erzurum ovasına açılan vadilerin arasında, özellikle dik bir tepe üzerindeki ilginç kaya oluşumları çok dikkatimizi çekmişti. Öyle ki bu jeolojik oluşumlar tıpkı Peri Bacaları'nı andırmaktaydı.

Daha sonra yapmış olduğum araştırmalarda buranın halk arasında "Kırmızı Periler Diyarı" olarak da adlandırılan Narman Peri Bacaları olduğunu öğrendim. Hareket halindeyken, tren camından kadrajıma girebilen görüntüler ancak bu kadar olabildi. Ama gerçekten muhteşem kaya oluşumlarıydı.

Narman Peri Bacaları

Kırmızı rengi ve ilginç yeryüzü şekilleriyle dikkat çeken Narman Peri Bacaları, Narman ilçesinin güneyinde, Narman-Pasinler otoyolunun 7. kilometresinde yer alıyor. Kapadokya dışında Anadolu'nun başka hiçbir bölgesinde bulunmayan bu jeolojik oluşumlar, Doğu Anadolu Bölgesinde sadece bu bölgede görülmesi burayı daha da özel kılıyor.

Oltu, Şenkaya, Sarıkamış, Horasan, Pasinler ve Tortum ilçeleri ile çevrelenen Narman ilçesi, Erzurum’un kuzeydoğusunda ve şehir merkezine 90 km uzaklıkta. Karayolu ile ulaşımın zor olmayacağını düşündüğüm Narman Peri Bacaları, ilçe merkezine ve Yanıktaş Köyüne de oldukça yakın bir mesafede yer alıyor. 

Narman Peri bacaları, oluşumu ve yapısı bakımıyla da - daha ilk başkışta Amerikan Filmlerinden anımsayacağınız gibi- dünyada sadece Amerika'nın Kolorado Vadisi'nde bulunan Grand Kanyon ile de benzerlik taşıyor..Tabi ki bunu sadece ben değil, bölgeyi incelemeye gelen heyetler de söylemiş zaten.

****

Yine yapmış olduğum araştırmada; - Narman’daki Peribacaları ile Kapadokya’daki Peri bacaları oluşumları bakımından birbirinden ayrılmaktaymış. Kapadokya’daki Peri bacaları bir volkanizma sonucu oluşmuş, Narman’daki Peri Bacaları ise günümüzden 2,5-3 milyon yıl önce, akarsuların bir çökelme havzasına taşıdığı malzemelerin zamanla aşınması sonucunda oluşmuş. Kırmızı Peribacalarının bu rengi almasının nedeni ise tortullardaki kırmızı renk demirin Fe2O3 şeklinde oksitlenmesi imiş. -  (*) 

Biz Doğu Ekspresi treni ile Süngütaş Tren İstasyonu'nu geçtiğimizde, yakın bölgede de benzer kaya oluşumlarını görmüştük. Ağcuva mevkinden başlayarak Yoldere köyünde son bulan Narman Peri Bacaları gerçekten doğa harikası oluşumlar.  Demem o ki burası kesinlikle turizme kazandırılması gereken bir bölge.

Narman-Pasinler karayolunun hemen üzerinde bulunan Peri Bacalarının olduğu bölge yaklaşık  6300 hektarlık bir alanı kaplıyor. Karayolu üzerinde olması da ulaşım açcısından bir avantaj. 

Rüzgâr ve yağmurun kumlu toprağı aşındırması kırmızı peri bacalarını ve dar vadilerden oluşan bu ilginç manzarayı gözlerimizin önüne sererken... buranın gerçekten doğa harikası muhteşem bir bölge olduğunu ve kesinlikle UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine girmesi gerektiğini düşünürken... öğrendim ki, zaten 2012 yılında geçici olarak UNESCO Dünya Kültür Mirası listesine girmiş. Temennim 'geçici' ibaresi yerine 'kalıcı' ibaresini alması olacaktır.

Ayrıca ülke turizmine kazandırmak için yaz aylarında Narman'da, Atatürk Üniversitesi'nin girişimleriyle çeşitli şenlikler ve sergi çalışmaları yapılmaktaymış. Yaz aylarında Yöresel Sanatçılar ve Bölgenin Ulusal Sanatçıları'nın (hatta rahmetli İbrahim Erkal'ın da katıldığı ) Peri Bacaları'nın ülke turizmine kazandırmak adına bir takım girişimleri olmuş. Ancak ben yine de, Narman Peri Bacaları'nın yeterince duyulduğu konusunda pek emin değilim!. 

Öyle bir coğrafyadayız ki, hem arkeolojik miraslar açısından hem de verimli topraklarımızla yerin altı ve yerin üstü bereket fışkırıyor ama gelin görün ki, bilen, sahip çıkan hani nerde?!! Bu zenginlik yabancılar da olsa, neler olmaz ki!. Dileğimiz Narman Peri Bacalarının da, tıpkı Kapadokya Peri Bacaları gibi ülke turizmine kazandırılması ve gereken değerin verilmesi olacaktır. 

Ben de blogumda 'Kırmızı Periler Diyarı' NARMAN'a yer vererek, bu doğa harikası jeolojik oluşumlara dikkat çekmek istedim. Narman Peri Bacaları, yakınında bulunan Tortum Şelalesi ve Gölü ile birlikte harika bir doğa turu kapsamında gezilebilir. Doğu Ekspresi Treni ile bu coğrafyadan geçerken de, dikkat edilmesi gerekir diye düşünmekteyim!  benden söylemesi :))

Esin Bozdemir

Narman Peri Bacaları'nı gördüğümüz bölge 

altta 2. Bölümde yer alıyor. Bilginize...

Doğu Ekspresi ile Erzincan Kemah'tan Kars'a - 4. Bölüm - 

Doğu Ekspresi ile Erzincan Kemah'tan Kars'a - 3. Bölüm - 

Doğu Ekspresi ile Erzincan Kemah'tan Kars'a - 2. Bölüm -

Doğu Ekspresi ile Erzincan Kemah'tan Kars'a - 1. Bölüm - 

'İzler ve Yansımalar'ın İlk Yaz Güncesi 

Kaynakça: Erzurum İl Kültür ve Turizm Md.lüğü

(*) Anadolunun Önsözü Tablet İletişim Yayınevi