Samsun Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti

Alaçam’dan hareketle Samsun’a doğru yol alırken, kahverengi tabelalar bu defa ‘Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti’ ibaresini gösteriyor, kim istemez ki bir kuş cennetinin içinde bulunmayı, hele ki bu Bafra’nın can suyu ‘Kızılırmak’ olunca. Tereddütsüz Bafra'nın içinden geçerek, rotamızı çeviriyoruz Kızılırmak Deltası’na.

Türkiye’nin en uzun Akarsu’yu olan Kızılırmak, Sivas’ta Kızıldağ’da doğup Bafra’da Karadeniz’e dökülüyor. Denizle buluştuğu noktada ise verimli Bafra Ovası’nı meydana getirerek Kızılırmak Deltası’nı oluşturuyor. Çok sayıda göle, sazlık alanlara ve subasar çayırlara sahip olan delta, bu kadar zengin bir bitki örtüsü ile göçmen kuşların da cazibe merkezi oluyor.

Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti’nde 350 çeşit kuş türü ve binlerce kuş bir-arada yaşıyormuş. Kızılırmak Deltası'na doğru yol alırken sağlı sollu deltada konaklayan kuşların resimleri ve kısa tanıtım bilgileri yer alıyordu.

Çeşit çeşit görselliğe sahip olan bu kuş türlerinin burada yaşıyor olduğunu bilmek bizi heyecanlandırıyor. Acaba bu kuşlarla karşılaşabilecek miyiz? yada hangi türleri görebileceğiz? merak ediyoruz.

Ve... Kızılırmak Deltası milli park alanına artık girmiş bulunmaktayız.

*****

İlk önce karşımıza göçmen leylekler konaklama kulesi çıkıyor. Burası Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti’nde 20 dönümlük ağaçlık bölgede bulunan 40 leylek yuvasının yer aldığı ‘Kızılırmak Deltası Leylek Ormanı’ oluyormuş.

‘Kızılırmak Deltası Leylek 'Yuvalama' Ormanı’

Buradaki yuvalarına 1 Nisan’da gelip üreyen leylekler, 15 Ağustos’ta göç ediyormuş. Bu yüzden ağaçların üzerindeki yuvalarda ne yazık ki leylekler yoktu, ama yine de, bu kadar çok leylek yuvasını ilk defa birarada görüyorduk. Leyleklerin kendisini göremesek de, sararmış sazlıkların arasında, leyleklerin yaptığı yuvalarla bezenmiş ağaçların oluşturduğu bu ilginç görsellik ve manzara görmeye değerdi.

Tekrar yolumuza devam ediyoruz. Küçük göllerin ve sazlık alanların arasında ince bacaklı su kuşları deltada bizi ilk selamlayan kuşlar oluyor.

Aracımızın motor sesi ile gizlendikleri yeşillikler arasından hızla süzülüp uçuveren su kuşlarını görünce biraz daha dikkatli ve sessiz oluyoruz ki onları daha yakınımızda görebilelim.

Bu zarife hanıma bir hayli yakınız artık :)

Bizi Kızılırmak Deltası'nda ilk karşılayan kuşlar su kuşları olduğundan kendilerine töleransımız da biraz fazla oluyor. Su kuşları  ardı ardına karşımıza çıktıkça farkında olmadan bu sazlıklar arasında bir hayli zaman geçiriyoruz... oysa daha bizi bekleyen başka güzeller de olabilir düşüncesi ile yeniden yolumuza devam ediyoruz...

Veeee biz böyle düşünedururken karşı kıyıdaki podyumda 

salına salına, arzı endam ederek yürüyen

kara kızlar çıkıyor karşımıza...

:)

Oldukça büyük bir araziye sahip olan deltanın coğrafi yapısı o kadar ilginç ki; kademe kademe denizden güneye doğru yükselen deltanın gerisinde, Kızılırmak’ın her iki kenarına hale gibi uzanan ve Kuzey Anadolu Dağları’nın ilk sırasını oluşturan platolar yer alıyor.  

Sağımızda ve solumuzda incecik akıp giden dereler ve sazlık alanlar arasında ilerlerken bitki örtüsü de yavaş yavaş değişiyor...

Ve kısa bir süre sonra Kızılırmak Deltası Ziyaretçi Merkezi'ne ulaşıyoruz. Burası aynı zamanda bir gözlem evi ve içinde restoran ve kafeteryası ile de soluklanmak için ideal. Biz de meşhur manda sütünden yapılmış olan dondurmalarla kendimize küçük bir mola veriyor ve ardından üst katta yer alan gözlem evine çıkıyoruz. 

Bu harika platoda neler yoktu ki, 
dürbünle uzaklara bakıyoruz. 

Büyükbaş hayvanlar, çeşitli kuşlar.

*****

 Kimi tepemizde uçuyor, 

kimi de 'ben de varım' dercesine bizi şaşırtarak
avucumuza böyle konuveriyor..

Bu minnacık sevimli kuşu uğurumuz kabul edip, 

incitmeden severek onu tekrar doğaya salıveriyoruz. 

Uzakta bir başka gözlem evi daha gözümüze çarpıyor ve tekrar yola koyuluyoruz.

Bölgede, irili ufaklı göller, Longoz (Su basar) ormanları, sazlık alanlar, yaban hayatı geliştirme sahaları, tuzcul bataklıklar, ıslak çayırlar, kumul çalı toplulukları, tarım alanları ve yerleşim alanları bulunuyor.

Samsun'a oldukça yakın bir lokasyonda böylesine zengin bir doğal yaşamın mevcut olması ne kadar güzel. 

Tüm dünyada nesli tehlike altında olan 24 kuş türünden 15 adedi deltada tespit edilmiş, bizim yol boyunca panolarda gördüğümüz kuşlar, burada keşfedilmiş olan kuşlar. 

Büyük Deniz Düdükçünü, Kuzey İncikuşu, Küçük Kirazkuşu ve Ak Kirazkuşu son 20 yıldır yalnızca Kızılırmak Deltası’nda görülüyormuş. Halen nesli tehlike altındaki Tepeli Pelikan, Cüce Karabatak, Alboyunlu Kaz, Dikkuyruk, Şah Kartal, Deniz Kartalı, Küçük Kerkenez ve Tarda da bu bölgede gözlenen türlerden oluyormuş. 

Kız Kuşu

Şu kuşun güzelliğine bakar mısınız. Kızılırmak Deltası'nda gördüğüm kuşlar içinde, en çok Kız Kuşu'nu sevdim hatta hatıralık magnet alırken Kız Kuşu'nu seçtim.. 

Uzun Göl'de avının peşinde olan bir güzel.. 

bataklıklarda ne çok solucan vardır..

Ama bu harika coğrafya her ne kadar ‘Kuş cenneti’ olarak; Deniz Kartalı, Tepeli Pelikan, Kara Leylek, Leylek, Turna, Balıkçıl, Ördek, Yağmurcan ile pek çok ötücü ve su kuşuna ev sahipliği yapsa da sanmayın ki bir tek kuşların cenneti!. Burada birbirinden çeşitli türlerde yaban hayvanlarını da görüyoruz, elbette bu bizi çok daha fazla heyecanlandırıyor.

Hem deniz, ırmak, göl, kumul hem de sazlık, bataklık ve orman ile tarım arazilerini de içine alan Kızılırmak Deltası  sağlıklı bir ekosisteme sahip olduğundan “Bafra Kuş Cenneti”ni biyolojik açıdan son derece zengin kılmış.

Sarıkızlar ve yavruları, atlar ve kısraklar hayatlarından memnun görünüyorlar. Her ne kadar öndeki arkadaş bize pek hoş bakmasa da!diyoruz ki 'merak etme, seni rahatsız etmeyeceğiz, sadece bir tek görüntü alıp gideceğiz' :)

1. Gözlem Kulesi

Gözlem Kulesi'ne çıktığımızda platonun içinde özgürce koşturan Yılkı Atlarını görüyoruz.  Yanlarında bir iki seyis olsa da öğreniyoruz ki; vakti zamanında Bafralılar tarafından bu bölgeye bırakılmış olan bu atlar, üzerinden iki nesil geçtikten sonra tamamen yabani hayvan özelliği kazanmışlar. İnsanlarla etkileşimleri tamamen kaybolmuş.

Delta içerisinde toplam 450 adet Yılkı Atı bulunuyormuş. Yanımıza gelen seyislerden öğrendiğimize göre; Bu atlar yirmişer, otuzar gruplar halinde yaşıyorlarmış ve her grubun da bir lideri oluyormuş.  Üstelik liderin izni olmadan hiçbir şekilde başka bir gruba katılamıyorlarmış. Ne kadar ilginç değil mi!. 

Yaban hayatı desek de, kendi içlerinde basbayağı  bir düzen hakim, onlar sadece bize yabani, bize yabancı :)

Yılkı atlarını daha yakından gördükten sonra 
tekrar yolumuza devam ediyoruz. 

Yolda karşımıza bir başka güzellik daha çıkıyor.. 

bakar mısınız şu kuşun güzelliğine...

Ayrıca bu uyarıcı levhaları sık sık görüyoruz.

Ve.... 

2. Gözlem Kulesi'ne geliyoruz.

Burası da özellikle Manda ve ayrıca Yılkı Atları'nın da gözlem evi ama bu defa yönümüz plato yerine devasa büyüklükte göle karşı oluyor...   

Etinden, sütünden, derisinden, boynuzundan faydalanmak için Samsunlular tarafından beslenen mandalar, delta içerisinde serbest halde yaşıyorlarmış. Günün belli saatlerinde mandıralarda sağıldıktan sonra mandalar tekrar deltaya bırakılıyormuş.

Bir manda ailesi :))

Oh... gölde serinleyip ferahladıktan sonra güneşe karşı kurulanıyorlar :)

Öyle hoş görüntülerdi ki, tam filmlik kareler.

Ayrıca iki bin yıl gibi kısa bir sürede oluşan deltada,Liman, Balık, Uzun, Cernek, Gıcı, Tatlı, Karaboğaz, Gölü ve Mülk Gölleri bulunuyor.

Cernek Gölü 

Burası aynı zamanda mesire yeri olarak da düzenlenmiş, Görünen o ki yakın çevre ve yöre halkı için günü-birlik gelip gün boyu çok keyifli zamanlar geçirebilecekleri Kızılırmak Deltası'nın alternatifleri bir hayli fazla...

Çok istesek de piknik alanına sadece karşıdan bakmakla yetiniyoruz, ancak termosumda sıcak çayım hazır olsa idi, kesinlikle şöyle göle karşı birer bardak çay içmeden buradan geçmezdim hani :) 

Ama bizim vaktimiz yok, hava kararmadan Samsun'a varmak istiyoruz. Kızılırmak Deltası'nı yaklaşık 2-3 saatte yine de fena sayılmayacak bir şekilde gezdiğimizi düşünerek artık dönüş yoluna doğru rotamızı çeviriyoruz.

Ve...yavaş yavaş güneş batmaya meylederken biz de son karelerimizi çekiyoruz.

Uzungöl 

*****

Beyaz gagalı siyah kuşlar...

*****

Giderayak, benim adım 'zerafet' dercesine güzel bir su kuşu bizi harika bir gösteri ile uğurluyor... Ancak, bu doğa harikası beldede keşfedilmeyi bekleyen daha nice canlı türü olduğunu düşünerek, daha uzun süreli burada kalmak gerektiğini de notlarımıza ekliyoruz. 

Ve... gölgeler uzarken biz de Kızılırmak Deltası Kuş Cenneti'ne veda ediyoruz. 

Esin Bozdemir
©İzler ve Yansımalar

devam edecektir.